Diyotlu Doğrultmaç Devreleri (Regüle Devreleri)

Doğrultmaç devreleri (rectifier circuit), sinyalleri doğrultma işleminde bulunur. Şöyle ki , elimizde sinüsoidal bir sinyal olduğunu düşünürsek bu sinyalin negatif kısımlarını kırpma işlemini doğrultma devreleriyle gerçekleştirebiliriz.  Doğrultmaç devreleri regülasyon işlemini gerçekleştirir.

Doğrultucu devreler (regüle devreleri) genel olarak 3 gruba ayrılır. Bunlar:

• Yarım dalga doğrultucu  (Half wave rectifier)
• Orta uçlu tam dalga doğrultucu     (mid-wave full wave rectifier)
• Köprü tipi tam dalga doğrultucu  (bridge type full wave rectifier)

Yarım dalga doğrultucular, giriş sinyalinin sadece pozitif ya da sadece negatif kısmını kırpma işlemini gerçekleştirler. 

-yarım dalga doğrultucu devre-

Yarım dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:

Tam dalga doğrultuculardan orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave rectifier, center-tapped design.), yarım dalga doğrulltmaç devresine göre daha kararlı çıkış verir. Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresinde üç uçlu transformatör kullanılır. 

-orta uçlu tam dalga doğrultucu-

Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:

Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave bridge rectifier), orta uçlu tam dalga doğrultmaç devresi ile aynı çıkışı verir. Köprü tipi doğrultmaç devresinde iki uçlu transformatör kullanılır. Köprü tipi doğrultmaç devresinin giriş çıkış sinyalleri aşağıdaki gibidir. 

-köprü tipi doğrultmaç devresi-

Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:

Bu yazı aşağıdaki içeriklerle uyumludur:

-Doğrultmaç devreleri (rectifier circuits)

-Yarım dalga doğrultucu  (Half wave rectifier)

-Orta uçlu tam dalga doğrultucu (Full-wave rectifier, center-tapped design)

-Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave bridge rectifier)

-Yarım dalga ve tam dalga doğrultucular

-Tam dalga doğrultucu formülleri

-Yarım dalga doğrultucu örnek sorular

-Tam dalga doğrultucu devre şeması

-Alternatif akımı doğru akıma çeviren cihaz

-Elektrik elektronik mühendisliği ders notları

Devamını oku

Diyotlu Devre Analiz Örnekleri

Analog elektronikte en çok kullanılan devre elemanlarından biri olan diyotlar , devrelerde kırpma, kenetleme , doğrultma gibi pek çok önemli işlevi gerçekleştirir.

Diyotların yukarıdaki işlevleri nasıl gerçekleştirdiğini kavrayabilmemiz için diyotların çalışma karakteristiklerini bilmemiz  gerekir.

Aşağıdaki videolarda diyotlu devrelerle ilgili örnek soru çözümleri yer almaktadır:

           

Bu konu aşağıdaki kelime gruplarıyla uyumludur:

-Diyotlar

-Diyot karakteristiği

-Sızıntı akımı

-Diyot çeşitleri

-Yarı iletken devre elemanları

-Elektronik devre elemanları

-Analog elektronik dersleri

-Elektronik 1 ders notları
-Diyotlu devre analizi
-Diyotlar ne işe yarar?
-Diyot nedir?
-İdeal ve normal diyot nedir?
-Diyotlar nasıl iletime geçer?

Devamını oku

Diyot Nedir? Diyot Karakteristiği

Diyot: akımı tek yönlü geçiren devre elemanıdır. Diyotlar , aslında bir anahtarlama elemanıdır. Diyotlar yarı iletken maddelerden yapılmıştır. En yaygın diyotlar silisyum ve germanyum maddelerinden yapılmıştır.

Diyotlar, iletime geçme durumlarına göre ideal ve normal diyot olmak üzere ikiye ayrılır. İdeal diyotları iletime geçirmek için sıfırdan büyük bir gerilim uygulamak gerekir. Normal diyotlarda ise diyot silisyum tipi maddeden yapılmışsa 0.7 volttan daha büyük bir gerilim uygulamak gerekir. Eğer diyot germanyum tipi maddeden yapılmışsa diyoda 0.2 volttan daha büyük bir gerilim uygulamak gerekir.


Aşağıdaki video eğitimlerinde diyotlar hakkında genel bilgi verilmiştir . Ayrıca diyotların karakteristik özellikleri ve diyotlarda sızıntı akımından bahsedilmiştir.

Bu konu aşağıdaki kelime gruplarıyla uyumludur:

-Diyotlar

-Diyot karakteristiği

-Sızıntı akımı

-Diyot çeşitleri

-Yarı iletken devre elemanları

-Elektronik devre elemanları

-Analog elektronik dersleri

-Elektronik 1 ders notları

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne yandaki linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Devamını oku

İletkenler, Yalıtkanlar, Yarı İletkenler

Diyot, kondansatör, transistör gibi elektronik devre elemanlarını yarı iletken maddelerden yapılmıştır. Bundan ötürü iletken, yalıtkan , yarı iletken gibi kavramların iyi bilinmesi gerekmektedir.

İletken maddeler: elektriği ileten maddelerdir. Son yörüngelerindeki elektron sayısı dörtten küçük olan maddelerdir.

Yalıtkan maddeler: bu maddeler elektriği iletmezler . Son yörüngelerindeki elektron sayısı 4 ten büyüktür.

Yarı iletken maddeler: bu maddelerin son yörüngesinde 4 elektron bulunur. Bu maddeler iletkenler ile yalıtkanlar arasındaki maddelerdir.

En yaygın olarak bulunan yarı iletken maddeler germanyum (ge) ve silisyum (si) maddeleridir.

Aşağıdaki videoda iletken, yalıtkan ve yarı iletken maddelerle ilgili örnek ders videosu yer almaktadır.

Bu konu aşağıdaki kelime gruplarıyla uyumludur:

-Analog elektronik dersleri

-Elektrik elektronik mühendisliği ders notları

-Temel elektronik dersleri

-Elektronik 1 ders notları 

-Diyot

-Transistörler

-Kırpıcı devreler

-Kenetleyici devreler

-İletkenler, yalıtkanlar ve yarı iletkenler

-Germanyum ve silisyum 

Devamını oku

Anolog Elektroniğe Giriş

Analog elektronik ders içeriğinde diyot , transistör , kondansatör gibi yarı iletken devre elemanlarının karakteristik yapıları incelenmektedir . Aynı zamanda bu elemanların devre içerisinde kullanım amaçlarının kavratılması amaçlanmıştır.

Analog elektronik dersinin içeriğinde genel olarak şu konular yer almaktadır:

• Yarı iletken malzemeler ve özellikleri
• Diyotların yapısı, çalışması ve özellikleri
• Diyotlu devre uygulamaları (kırpıcı devreler, kenetleyici devreler, doğrultucular)
• Zener diyotlar ve zener diyotlu devre uygulamaları
• Transistörler ve transistörlü devre uygulamaları 
• BJT li transistörler
• Fetler

Ücretsiz Analog Elektronik Eğitim setini izlemek için tıklayınız  https://goo.gl/AdgLDj

Aşağıdaki video dersinde analog elektronik dersine giriş yapılmıştır.  Ders hakkında bilgiler verilmiştir.

Bu konu aşağıdaki kelime gruplarıyla uyumludur:

-Analog elektronik dersleri

-Elektrik elektronik mühendisliği ders notları

-Temel elektronik dersleri

-Elektronik 1 ders notları 

-Diyot

-Transistörler

-Kırpıcı devreler

-Kenetleyici devreler

Devamını oku

Sayısal Devre Tasarımı

Sayısal (lojik) bir devrede verilen bir problemi çözmek için belli adımların bilinmesi gerekir. Yani belirli kurallar problemi çözmek için temel teşkil etmektedir. Sayısal devre tasarımında girişler ve çıkışlar vardır ve verilen girişlere göre çıkış değerleri değişmektedir.

"Örneğin,  4 adet sensör bulunan bir sistemde sensörlerden en az iki tanesi aktif olduğunda çıkıştaki motoru çalıştıran bir devre tasarlayınız." Bu şekilde bir soruyu çözmek için aşağıdaki adımlar izlenir:

• Öncelikle verilen sistem için doğruluk tablosu oluşturulur. 
• Oluşturulan doğruluk tablosuna göre giriş çıkış değerleri oluşturulur. 
• Doğruluk tablosuna göre karno haritaları oluşturulur.
• Karno haritaları çıkış değerleri belirlenir.
• Son olarak çıkış değerlerine göre lojik devre çizimi gerçekleştirilir. 

Aşağıdaki videolarda sayısal tasarım ile ilgili örnek soru çözümleri yapımıştır. 

Devamını oku

Karnaugh (Karno) Haritaları

Karnaugh haritaları (kmaps) sayısal elektronik (lojik) alanında önemli bir yer tutmaktadır. Lojik ifadeler karno haritaları kullanılarak kolay bir şekilde sadeleştirilebilir. Çok karmaşık boolean ifadelerini karno haritaları ile sadeleştirmek mümkündür.

Karno haritaları hazırlanırken giriş sayıları dikkate alınır. Örneğin 3 girişli bir lojik ifade için 2 üzeri 3=8 li karno haritası kullanılır.

2 giriş için 4
3 giriş için 8
4 giriş için 16
5 giriş için 32 li karno haritası oluşturulur.

Aşağıdaki şekilde 4 girişli bir karno haritası yer almaktadır. Dolayısıyla 16 lı bir karnaugh haritası oluşturulmuştur.

karnaugh haritası

Örneğin,  A=B+CD ifadesi basit bir boolean ifadesidir. Zaten sade bir ifadedir. Bu ifade daha fazla sadeleştirilemez . Dolayısıyla bu ifadede karno haritalarını kullanmak gereksizdir.  Fakat Q=ABC+ABC'+AB'C+A'BC gibi bir ifade için karno haritaları kullanılabilir. Çünkü bu ifadeyi sadeleştirmek zordur. Dolayısıyla 3 girişimiz (A,B,C) olduğundan 8 li bir karno haritası oluşturabiliriz.

2 değişkenli karnaugh haritası : Bu kutu tipi dijital devrede iki tane giriş olduğu zaman kullanılır. Ayrıca karnaugh haritası 2^2 =4 adet kutucuğa sahiptir.

-2 değişkenli karno haritası-

3 değişkenli karnaugh haritası : Bu kutu tipi dijital devrede üç tane giriş olduğu zaman kullanılır. Ayrıca karnaugh haritası 2^3 =8 adet kutucuğa sahiptir.

-3 değişkenli karno haritası-

4 değişkenli karnaugh haritası : Bu kutu tipi dijital devrede dört tane giriş olduğu zaman kullanılır. Ayrıca karnaugh haritası 2^4 =16 adet kutucuğa sahiptir.

-4 değişkenli karnaugh haritası-

Karnaugh Haritalarında Gruplama Nasıl Yapılır ?

1. Karnaugh Haritaları giriş değişkeni sayısına bağlı olarak standart sayıda kutudan oluşur.
2. n=giriş değişkeni sayısı olmak üzere 2n formülüyle kutu sayısı belirlenir. 2,4,8,16… olmak üzere 2‟ye katlanarak devam eder.
3. Karnaugh Haritalarında hedef ençok “1” i gruplamaktır. Kutuların içindeki “1” ler dikkate alınır. Boş olan kutu “0” demektir, dikkate alınmaz.
4. Gruplamalardaki kutu sayısı 1,2,4,8,16…. şeklinde olmalıdır.
5. Her bir grup çıkış ifadesinde giriş değişkenleri çarpım (AND) şeklinde ifade edilir.
6. Birden fazla gruba sahip Karnaugh Haritasının çıkış ifadesinde gruplar toplama (OR) işlemine tabi tutulur.
7. Karnaugh Haritasında tüm kutular “1” ise çıkış “1” , tüm kutular “0” ise çıkış “0” dır.

Aşağıda karno haritalarında doğru ve yanlış gruplandırma örnekleri yer almaktadır. 

Aşağıdaki video eğitimlerinde karno haritaları anlatılmıştır ve karnaugh haritaları ile ilgili sorular yer almaktadır.

           

Kaynaklar:

https://electrologs.com/2018/07/26/karnough-haritasi-ile-basitlestirme/
https://en.wikichip.org/wiki/karnaugh_map

Devamını oku

Mintermler (Çarpımların Toplamı)

Mintermleri , çarpımların toplamı şeklinde ifade edebiliriz. Aslında mintermler , maxtermlerin tersi olarak düşünülebilir.

Mintermlerde referans olarak lojik 1 çıkışı dikkate alınır.

Aşağıdaki eğitim videosunda mintermler ile ilgili örnekler yer almaktadır:

Devamını oku

Maxtermler (Toplamların Çarpımı)

Maxtermleri lojik ifadelerin toplamlarının çarpımı olarak özetleyebiliriz.


Aşağıdaki örnekte 3 girişli bir tablo hazırlanmıştır.  Girişlere göre çıkış ifadesi lojik 0 ve lojik 1 değerini almıştır. Bizden istenen lojik 0 değerine göre işlem yapmaktır.

-maxterm-

Aşağıdaki video derste maxtermler (toplamların çarpımı) ile ilgili örnekler yer almaktadır.

Devamını oku

Boolean İfadesinden Sayısal Devrelerin Çizilmesi

Bir lojik ifadeden sayısal bir devre çizmek olduk basit bir işlemdir. Verilen lojik ifade için sayısal devre doğrudan çizilebilir ya da lojik ifade sadeleştirilip (karnaugh haritası ya da başka bir yöntemle) daha sonra sayısal devre çizilir.

örnek 1:   D=B+AC lojik ifadesini lojik kapılar kullanarak çiziniz.

örnek 2:  Y= A + B.C denkleminin lojik kapılı devresini çiziniz.

örnek 3: Y = [(A + B).C] + D denkleminin lojik kapılı devresini çiziniz.

Aşağıdaki eğitim videosunda boolean ifadesinden sayısal devrelerin çizimi ile ilgili çözümlü örnekler yer almaktadır.

Aşağıdaki videosunda ise sayısal devrelerden boolean ifadesinin çıkarılması ile ilgili çözümlü örnekler yer almaktadır.

Kaynaklar :

https://320volt.com/istanbul-teknik-universitesi-lojik-devre-tasarimi-soru-cevaplari/
https://immibbilisim.com/moduller/4-%20Temel%20Mant%C4%B1k%20Devreleri.pdf

Devamını oku

Proteus Kurulumu (Proteus Setup)

Proteus programını www.labcenter.com adresinden indirilip kurulumu yapılabilir.  Bu sitede proteus programı için iki seçenek mevcuttur. Programın tam sürümü satın alınabilir ya da proteusun demo versiyonu siteden indirilebilir.

Proteus programı İSİS ve ARES olmak üzere iki kısma ayrılır. İsiste , elektronik devre kurulumu ve simülasyonu gerçekleştirilir. Ares arayüzünde ise İsis de kurulan devrelerin baskı devre görünümü çıkarılır.

Proteus (İsis ve Ares) programının kurulum aşamalarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

Elektrik-Elektronik-Robotik-Kodlama eğitimlerini şu linke tıklayarak ÜCRETSİZ izleyebilirsiniz youtube.com/elektronikderslerimizle


Aşağıda pek çok ders ve alanda ücretsiz eğitim setleri yer almaktadır:

-DEVRE ANALİZİ 1 Eğitim Setimiz                        ►►https://goo.gl/gLkn7D
-DEVRE ANALİZİ 2 Eğitim Setimiz                        ►►https://goo.gl/jdh2M1
-DİJİTAL ELEKTRONİK (LOJİK) Eğitim Setimiz  ►►https://goo.gl/VWIocN
-PİC PROGRAMLAMA Eğitim Setimiz                   ►►https://goo.gl/S0nvAh
-PROTEUS Eğitim Setimiz                                        ►►https://goo.gl/VchPln
-BASKI DEVRE Eğitim Setimiz                               ►►https://goo.gl/SqlPUu
-OHM Kanunu Eğitim Setimiz                                   ►►https://goo.gl/H5achb

Devamını oku

Boolean Matematiği (Boolean Theorems)

Boolean matematiği, sayısal (lojik) devrelerin tasarım ve analizinde kullanılır.  Boolean matematiği ikilik sayı sistemi düzenine dayanır ve işlemler ikilik sayılara göre yapılır. İkilik sayılarda lojik 0 ve lojik 1 kullanılır.

Boolean matematiğinde toplama , çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri aynen uygulanır ve aşağıdaki tabloya göre çeşitli işlemler gerçekleştirilir.

Boolean Matematiğinde Hesaplamalar :Boolean matematiğinde dört çeşit hesap vardır. Bunlar Ve (.), Veya (+), Değil (‘) ve son olarak Özel Veya (Å). 

Boolean matematiği temel kurallar : 

Ve (.)	0 . 0 = 0	0 . 1 = 0	1 . 0 = 0	1 . 1 = 1
Veya (+)	0 + 0 = 0	0 + 1 = 1	1 + 0 = 1	1 + 1 = 1
Değil (‘)	0 ‘ = 1		1 ‘ = 0

Formüller	0 Değeri Verildiğinde	1 Değeri Verildiğinde
A . 0 = 0	A = 0 ise, 0 . 0 = 0	A = 1 ise, 1 . 0 = 0
A . 1 = A	A = 0 ise, 0 . 1 = 0	A = 1 ise, 1 . 1 = 1
A + 0 = A	A = 0 ise, 0 + 0 = 0	A = 1 ise, 1 + 0 = 1
A + 1 = A	A = 0 ise, 0 + 1 = 1	A = 1 ise, 1 + 1 = 1
A . A = A	A = 0 ise, 0 . 0 = 0	A = 1 ise, 1 . 1 = 1
A + A = A	A = 0 ise, 0 + 0 = 0	A = 1 ise, 1 + 1 = 1
A . A’ = 0	A = 0 ise, 0 . 1 = 0	A = 1 ise, 1 . 0 = 0
A + A’ = 1	A = 0 ise, 0 + 1 = 1	A = 1 ise, 1 + 0 = 1
(A’)’ = A	A = 0 ise, A’ = 1, (A’)’ = 0	A = 1 ise, A’ = 0, (A’)’ =

Boolean matematiğinde önemli bir kanun ise de morgan teoremidir. De morgan teoremi bazı karmaşık ifadelerin sadeleştirilmesinde önemli katkı sağlar. De morgan teoreminin iki önemli kuralı aşağıdaki gibidir.

-de morgan theorem-

kaynaklar: https://diyot.net/boolean-matematigi/

Devamını oku

Transistör Nedir? Nasıl Çalışır? Transistör Özellikleri Nelerdir?

Transistör Nedir ve Ne İşe Yarar?

Transistörler, girişine uygulanan sinyali yükselterek akım ve gerilim kazancı sağlayan, gerektiğinde anahtarlama elemanı olarak kullanılan yarı iletken bir devre elemanıdır.

Transistörler hemen hemen bütün elektronik cihazlarda kullanılan temel devre elemanlarından biridir. Devrelerde akım yükseltme işlevini üstlenirler ve aynı zamanda anahtarlama elemanı olarak kullanılırlar.

-transistörler-

Transistör Çeşitleri?

Transistörler temel olarak bipolar ve unbipolar olmak üzere iki gruba ayrılır. Bipolar transistörler NPN ve PNP olmak üzere iki çeşittirler.

Üç kutuplu devre elemanları olan transistörlerin kutupları; Emiter (E), Beyz (B) ve Kollektör (C) olarak adlandırılır.  Emiter (yayıcı); akım taşıyıcıların harekete başladığı bölgedir. Beyz (taban); transistörün çalışmasını etkileyen bölgedir. Kollektör (toplayıcı); akım taşıyıcıların toplandığı bölgedir. NPN ve PNP transistrlerin sembolleri aşağıdaki gibidir.  -NPN ve PNP transistörler-

Transistörlerin Yapısı

Transistörler NPN veya PNP biçiminde yerleştirilmiş üç yarı iletken maddenin bileşiminden oluşmaktadır. Beyz kutbu tetiklendiği zaman kollektör ve emiter arasında direnç değeri azalır ve akım geçirir hale gelir. Kollektör ve emiter arasından geçen akımın miktarı beyz kutbuna uygulanan akımın miktarına bağlıdır.

-transistörlerin yapısı-

Transistörler Nasıl Çalışır?


Aşağıdaki resimde musluğun yapısını transistörlere benzetebiliriz. Burada musluğun kulpu transistörün beyz ucunu, suyun aktığı noktayı emiter ve diğer parçayı da kollektöre benzetebiliriz. Musluğun anahtarı kapalıyken su akışı olmaz. Transistörde ise beyz ucuna gerekli akımı yani polariteyi vermezsek emiter-kollektör uçları arasından bir akım  akmaz. Musluğun anahtarını çevirsek yani musluğu açarsak su akışı gerçekleşir. Dolayısıyla beyz ucuna gerekli polariteyi verirsek emiter-kollektör uçları arasından bir akım geçişi olur. 
Transistörün çalışma prensibi bu şekildedir. 

Transistör Sağlamlık Kontrolü

Multimetre diyot kademesine alınır.

Problardan biri 3 uçtan herhangi birine (genelde orta uç) sabit tutulur ve diğer prob iki uca da tek tek değdirilir. Diğer iki ucun da multimetre değer göstermesi gerekir. Eğer sadece biri değer gösterirse ikisi de değer gösterene kadar sabit tutulan uç değiştirilir.

Sabit tutulan ucu ilk denemenizde kırmızı yapın. Bu şekilde değer bulamıyorsanız bu sefer siyah ucu sabit tutup kırmızıyı değiştirirsiniz.

Avometrenin bir probunu transistörün bir bacağında sabit tutarken. Diğer probu transistor ün diğer bacaklarına ayrı ayrı değdirdiğimizde ekranda değer gösteriyorsa o anda sabit tuttuğunuz probtaki bacak beyz bacağıdır. Değişken probta tuttuğumuz bacaklardan hangisi büyük değer gösteriyorsa o emiter bacağıdır. Diğer bacak yani küçük değer gösteren bacak ise kollektör bacağıdır. Bu değerler arasında çok büyük farklar yoktur.

Ölçülen transistörün PNP mi ? NPN mi? Olduğunu şöyle tesbit edebiliriz:

PNP :

Emiter ve kollektörü buldugunuzda sabit tuttuğunuz bacaktaki (beyz) prob siyah renkli ise bu PNP tipinde olan bir transistördür. 

NPN :

Emiter ve kollektörü buldugunuzda sabit tuttuğunuz bacaktaki (beyz) prob kırmızı renkli ise bu transistör NPN tipi bir transistördür.

-transistör sağlamlık kontrolü-

Kaynak:
http://www.robotiksistem.com/transistor_nedir_transistor_cesitleri.html
http://www.elektrikport.com/universite/transistorler-nasil-calisir-elektrikport-akademi/8946#ad-image-0
http://electronicblogu.blogspot.com.tr/2011/08/transistorun-avometre-ile-saglamlk.html

Devamını oku