10 Kasım 2022 Perşembe

İŞ YERİ GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDEN UNSURLAR

1. İş Güvenliğinin Tanımı

İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine iş güvenliği denir. 

2. İş Güvenliğinin Önemi

Dünyadaki ve ülkemizdeki sanayileşmeye, teknolojik gelişmelere paralel olarak özellikle iş yerlerinde çalışan kişilerin güvenliği ile ilgili birtakım sorunlar ortaya çıkmıştır. Bazı tedbirleri önceden alarak iş yerlerini güvenli hâle getirmek gerekmektedir.

3. İş Güvenliğinin Amacı

  • Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam sunmak 
  • Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak 
  • İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak 
  • İş yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirebilmek 
  • Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak 
  • Çalışma verimini artırmak

4. İşçi Sağlığı

Bütün mesleklerde çalışanların sağlığını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst düzeyde tutmak, çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hâle getirmek, çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanın birbirine uyumunu sağlamak üzere kurulmuş bir tıp dalıdır.

Bir iş yerinde temizlik ve düzen iş kazalarının çoğunu önleyen önemli bir etkendir. Kurulu düzenin ve arzulanan temizliğin yeterli ve devamlı olması yapılacak günlük çalışma ve kontrollerle mümkündür. Günlük çalışmalarla aşağıdaki yerlerde ve hizmetlerde düzen ve temizliğin sağlanmış olması morali yükseltir, verimi artırır.

Bunun için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: 

  • Çalışılan takım, tezgâh ve makine, işin tamamlanmasından sonra mutlaka temizlenmeli ve kullanılan aletler yerine konmalıdır. 
  • Çalışma sırasında çalışılan alanın ve çevrenin kirlenmesine engel olunmalı, bu alanlar mümkün olduğu kadar temiz tutulmalıdır. 
  • İş yerlerinde temizliği en iyi şekilde yapabilecek vasıflara sahip saplı süpürge, kürek, paspas, fırça, elektrikli süpürge ve parlatıcılar gibi temizlik araç ve gereçleri bulundurulmalıdır. İş yeri özelliğine göre deterjan, özel ilaç vb. temizlik maddeleri de kullanılmalıdır. 
  • İş yerinin içinin yanı sıra dış çevre temizliğinin de yapılması gerekir. 
  • İş atıkları ve çöplerinin toplanarak ortamdan uzaklaştırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. 
  • Çalışanların kayarak düşmelerine sebep olabilecek yağ, mazot gibi petrol ürünleri ile karpuz, kavun, muz vb. kabuklu yiyeceklerin hemen temizlenmesi gerekir. 
  • Özellikle gıda maddelerinin üretildiği iş yerlerinde tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen temizlik kurallarına mutlaka uyulmalıdır. Bu gibi iş yerlerinde fare, böcek vb. zararlı hayvanlara karşı yeterli ilâçlama yapılmalıdır. 
  • Çalışanların temizlik kurallarına sürekli uymalarını sağlamak için basılı broşür yayımlanması ve uyarıcı levhaların iş yerlerinin görülür kısımlarına asılması gerekir. 
  • İş yerlerinde yatakhane, yemekhane, banyo, duş, tuvalet vb. yerler ile sosyal faaliyetlerin yapıldığı toplu olarak bulunulan yerler çabuk kirlenebilen yerlerdir. Bu yerlerin temizliğine dikkat edilmelidir.


El aletleri: İş yerlerinde elektrikli alet ve makinelerin dışında el becerisine dayalı olarak kullanılan aletler, el aletleridir. Özellikle küçük iş yerlerinde meydana gelen iş kazalarının hemen çoğu el aletlerinin iyi kullanılamaması veya aletlerin kullanılamayacak şekilde arızalı ve yıpranmış olmasından kaynaklanmaktadır.

El aletlerinin kullanılması sırasında meydana gelen iş kazalarına karşı alınabilecek tedbirler şöyle sıralanabilir: 

  • Yapılacak işe uygun alet seçilmelidir. 
  • Aletler temiz tutulmalıdır. Aletler kullanılmadan önce kontrol edilip vurma aletlerinin başları mantarlaşmış veya çapaklaşmışsa taşlanıp tamir edilmelidir. 
  • Sapları kıymıklaşmış, kırılmış veya gevşemiş aletler kullanılmadan önce değiştirilmelidir. 
  • Her aletin kendine ait depolama yeri olmalıdır. Aletler yerlerine konulmalı, çalışanların veya başkalarının üstüne düşebilecek veya ayağına takılabilecek yerlere bırakılmamalıdır. 
  • Özellikle keskin ve sivri uçlu olan aletleri ceplerde taşımak tehlikelidir. Bu nedenle alet çantası kullanılmalıdır. 
  • Herhangi bir el aleti üstüne gereğinden fazla basınç veya kuvvet tatbik edilmemelidir. 
  • Parçaların fırlamasına sebebiyet verecek yontma ve buna benzer işler yapılırken emniyet gözlüğü kullanılmalıdır. 
  • El aletleri sürekli bakım isteyen aletler olduğu için hemen her işin başlangıcında ve bitiminde bu aletlerin sağlamlığı kontrol edilmelidir. 
  • Tezgâh üzerinde sadece gerekli olan takım ve aletlerin bulundurulmasına ve bunların belirli yerlerde olmasına özen gösterilmelidir. Örneğin tezgâh üzerinde ölçme ve markalama aletleri bir bölümde, kaba aletler başka bir bölümde, sürekli ve ara sıra kullanılacak olanlar ise farklı yerlerde bulundurulmalıdır.
Atölyelerde bulunan el aletleri; 
  • Kesici aletler, 
  • Vurma aletleri, 
  • Sıkıştırma aletleri, 
  • Ölçme ve kontrol aletleri, 
  • Markalama aletleri        
olarak sınıflandırılır


27 Ekim 2022 Perşembe

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İş Sağlığı ve güvenliği; herhangi bir işyerindeki herhangi bir işte, çalışanların sağlığının ve güvenliğinin tam anlamıyla korunması için, gerek işyerinde kullanılan ham ve yardımcı mamuller ile gerekse makine, ekipman, tesisat ve tertibattan doğabilecek tüm tehlikelerin önlenmesi amacıyla, alınması gerekli tüm önlemleri kapsayan SİSTEMİ ifade eder.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI İÇİN UYGULANMASI GEREKEN DÖRT TEMEL HUSUS

  • Tehlikeli ve zararlı unsurların kaynağında önlenmesi veya ortadan kaldırılması (Elimine etme)
  • Daha fazla tehlikeli olanın daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi (İkame etme)
  • Toplu Korunma Önlemleri
  • Kişisel Korunma Önlemleri
SAĞLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

  • Kişiye Bağlı Özellikler
  • Çevre İle İlgili Özellikler
  • Diğer Etkenler 

İşçi Sağlığı, her meslekte çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik hallerini en yüksek düzeye getirmek ve bu düzeyde sürdürmek, sağlıklarına gelebilecek zararları önlemek, işçiyi fizyolojik ve psikolojik yeteneklerine uygun işlere yerleştirmek ve böylece işi insana ve insanı işine uydurmayı amaçlayan bir bilim dalıdır.

İşyerlerinde İSG; İş Sağlığı ve Güvenliğinin sağlanması ile mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.



29 Eylül 2022 Perşembe

Mesleki Gelişim Ders 2: Ahilik

 “Ahi” kelimesi Arapça “kardeşim” manasına gelmektedir ayrıca “yiğitlik”, “kahramanlık” ve “cömertlik” gibi anlamları olan Türkçe “akı” kelimesinden geldiği de belirtilmektedir. Ahiliğin; İslam’ın ilk asırlarında ortaya çıkan genç sanatkâr ve zanaatkârların bir araya gelmesiyle oluşmuş “fütüvvet” anlayışının devamı olduğuna dair görüşler de vardır. 

Türklerin yerleşik hayata geçmelerinde özellikle esnaf arasında bir örgütlenme biçimi olarak fütüvvet benimsenmiş ve bu da “Ahilik” olarak ortaya çıkmıştır.

Ahilerin Eğitim ve Dayanışmaya Verdikleri Önem

Halkın bakış açısına göre ahi zaviyeleri her taraftan gelip giden misafirlerin dolup taştığı ve ağırlandığı, büyük kutlamaların tertiplendiği, birbirinden değişik törenlerin yapıldığı mekânlardı. Yapılan faaliyetler ve uygulanan prensiplerin hepsinde birer eğitici yön olduğu gerçeği de herkesin ortak fikriydi. Ahi birliğine mensup olanların severek yaptıkları ve hayatlarının sonuna kadar her kuralına titizlikle uydukları bu prensipler, yaptıkları işten sıkılmak yerine kendileriyle barışık bir hâlde hayatlarında mutlu olmalarını amaçlamaktaydı. Temeli yüksek ahlâk olan bu binanın üzerine dayanışma ve yardımlaşma bina edilmişti.

Ahinin Uyması Gereken Bazı Kurallar:

Ana babaya iyilik ve ihsanda (iyilik, bağışlama) bulunup yakın akrabayı ihmal etmemek,

Arkadaşlarına ve komşularına iyi davranmak,

Riyayı (ikiyüzlülük) terk etmek,

Büyüklere karşı hürmetli olmak,

Suçları affetmek,

Kendisinden aşağıda bulunanlara şefkatli davranmak,

Sözünde ve içinde adaletli olmak,

Hüsnüzan (iyi niyet) etmek,

İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak,

İşinde ve hayatında doğru, güvenilir olmak,

Sözünde ve sevgisinde vefalı olmak, sözünü bilmek,

Hizmette ve vermede ayırım yapmamak,

Yaptığı iyilikten karşılık beklememek,

Güler yüzlü ve tatlı dilli olmak,

Hataları yüze vurmamak

Ahilik ve Demokrasi

  • Demokratik toplum örgütlü toplum demektir. Demokrasi katılımcılıktır. Demokratik toplum bilinçli bireylerden, tüketici hakları korunan insanlardan, en önemlisi sivil hayatın güçlenmesinden geçer. Buna göre:
  • Ahilik kurumları devlet kontrolünde olan ya da devlet eliyle tesis edilen yapılar değildir. Buna karşın Ahilik, toplum hayatının düzenlenmesinde etkili ve katılımcı bir kurum özelliği taşır.
  • Toplumun tüm fertlerini içine almaktadır. Herkesin çalışma hayatında yer alması, çalışamayacak durumda olanların ise Ahilik fonundan yararlandırılması öngörülmektedir. Ustaları çırak yetiştirmeye zorlamaktadır.
  • Ahilikte bilinçli insan yetiştirmeye özel bir önem verilmekteydi. Ahiler, gündüzleri çalışır, geceleri ise büyüklerden birinin kurduğu konukevinde toplanıp ilim-irfan ve biraz da eğlence içeren sohbetlere katılırlardı. Ahilikte, çalışmak, öğrenmek ve iyi insan olmak için çaba gösterilmiş ve birinin diğeri olmadan olamayacağı öğretilmiştir. İş, ahlak ve bilgi birlikte düşünülmüştür.

Ahiliğin, çalışma hayatındaki psikolojik problemlere çözüm olacak bireysel davranış temelli değerler şunlardır:

  • Sabır gösterme:
  • Sevgi gösterme:
  • Sır tutma:
  • Samimiyet ve içtenlikte bulunma:
  • Güler yüzlü olma:
  • Güven verme:
  • Kanaat etme: Sadakat:

Kimler Ahilik Teşkilatına kabul edilmez?

  • Münafıklar
  • Müneccimler
  • İçki içenler
  • Tellallar (yalan söyleyen reklamcılar)
  • Pişekârlar (sözünde durmayanlar)
  • Zalimler
  • Gaddarlar
  • Sayyadlar (keyfi avcılar)
  • Muhtekirler (karaborsacılar)
  • Kem gözlüler
  • Ayıp arayanlar
  • Cimriler
  • Gıybet edenler
  • Bühtan kılanlar (iftiracılar, yalancılar)

Kaynak: https://ahievranmem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/06/01/118695/dosyalar/2020_10/19150053_meslek_ahlakY_ve_ahilik_ders_notlarY_19.10.2020.pdf

15 Eylül 2022 Perşembe

Mesleki Gelişim 1: Meslek ve Ahlak Kavramları

Belli bir eğitimle kazanılan sistemli bilgi ve becerilere dayalı, insanlara yararlı mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş işe meslek denir. 

Meslek seçiminde aşağıdaki özelliklerin detaylı bir şekilde araştırılması gerekir: 

  • Çalışma şartları 
  • Çalışma ortamı 
  • Aranan nitelikler 
  • İş bulma olanağı 
  • Meslekte ilerleme 
  • Kazanç 
  • Mesleğin geleceği 
  • Mesleki değerler
Meslek seçimini etkileyen unsurlar


Hukuk: Toplumsal düzeni sağlayan yazılı kurallara hukuk denir. 
Ahlak: Toplumun kültürüyle iç içe olan ve kişiye vicdani sorumluluk yükleyen yazılı olmayan kurallardır.

Ahlak felsefesinin temel kavramları:

Birey : Toplumsallaşmış insan, toplum içinde yaşayan kişi.
İyi : İnsanın yapması gereken ahlakça değerli davranışlar.
Kötü : İnsanın ahlaken yapmaması gereken davranışlar.
Özgürlük : İrade ile iyi veya kötü davranışlardan birini seçme gücü.
Erdem : İyi olana yönelme, fazilet.
Vicdan : Tutum ve davranışlarımızın ahlakça değerli olup olmadığını
yargılama bilinci, iç muhakeme.
Ahlak yasası : Uyulması gereken ahlaki genel geçer kurallar.
Ahlaki karar : Özgür iradeyle ahlak kurallarına uymak.
Ahlaki eylem : Ahlaka uygun davranış gerçekleştirme

Meslek Ahlakı İlkeleri:
  • Doğruluk
  • Yasallık
  • Yeterlik
  • Güvenilirlik
  • Mesleğe bağlılık

İş hayatında mesleki değerlere uygun davranışlarda bulunmanın sonuçlarını şu şekilde
sıralayabiliriz:
  • İş ortamında saygınlık kazanma,
  • İş ortamındaki güvenirlik,
  • İş dünyasında iyi bir imaja sahip olma,
  • Meslek hayatında karşılaşılacak problemlerin çözümünde kolaylık görme,
  • Ahlaki değerlerle kalite yönetimi, stratejik planlama gibi alanların
  • yönetilmesine de yardımcı olma,
  • Ahlaki değerlerle kurumların sosyal sorumluluklarını düzenli bir şekilde yerine
  • getirmesini sağlama,
  • Ahlaki değerlerle haksız rekabetin engellenmesini sağlama,
  • İş ortamında kabul görme ve vb.


Kaynak: https://ahievranmem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/06/01/118695/dosyalar/2020_10/19150053_meslek_ahlakY_ve_ahilik_ders_notlarY_19.10.2020.pdf



14 Eylül 2022 Çarşamba

Direnç Hesaplama ve Ölçümleri

Amaç: Direnç renk kodlarını çözümler. 

İşlem Basamakları: 

1. Ölçüm kademesini hesaplanan değerin bir üst kademesine gelecek şekilde ayarlayınız. 

2. Direnç ölçerken parmaklarınızı direnç uçlarına değdirmeyiniz. 

3. Ölçüm ekranında 1 ifadesini görüyorsanız kademeyi yükseltin. 000 ifadesini gördüğünüzde kademeyi düşürün.

Direnç Sembolü:

Direnç sembolü aşağıdaki gibidir. 

direnç sembolü




direnç bant değerleri

Direnç renk kodları:

direnç renk kodları

Elinizdeki dirençleri kullanarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz. 

Direnç tablosu


Kaynak: 

https://www.senolkumsar.com/FileUpload/op462866/File/eeo_temrinleri.pdf

https://maker.robotistan.com/direnc/

https://www.petervis.com/electronics/Standard_Resistor_Values/Resistor_Colour_Code.html

Elektronik Okuyan Öğrenciler İçin Malzeme Listesi

Elektronik Teknolojisi Malzeme Listesi:

Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanında Elektronik okuyan öğrenciler için gerekli malzeme listesi: 

1- Temrin Defteri

2- Önlük

3- Cetvel takımı

4- Kurşun kalem, kırmızı kalem, silgi , kalemtraş

5- Takım çantası: 

  • Pense
  • Yan keski
  • Yıldız tornavida
  • Düz tornavida
  • Kontrol kalemi
  • İzole bant
  • Kalem havya
  • Havya altlığı
  • Lehim teli
  • Ölçü aleti

9 Mayıs 2022 Pazartesi

Lehimlede Kullanılan Malzemeler

Elektronik devrelerde bir sistemi oluşturmak için; elamanları ve tellerini birbirine tutturmak amacıyla belirli sıcaklıklarda eriyebilen tellere lehim denir. Lehimlerin sayesinde elektrik akımı devrelerin içerisinde elamanları çalıştıracak şekilde dolaşabilecektir.

Lehimlemede Kullanılan Elemanlar

1- Lehim Teli 

Elektrik ve elektronik sektöründe kullanılan lehim teli idealde %63 kalay ve %37 kurşun metallerinin karışımından oluşturulmuştur. Lehim telinin içindeki kalay miktarı arttıkça kalite yükselmektedir. Çünkü erime sıcaklığı kalay çoğaldıkça azalmaktadır. Lehimin kalitesi kullanılacağı devrenin hassaslığına göre değişmektedir.

-Lehim teli-

2- Lehim Pastası 

İletkenleri birbirine tutturabilmek için lehim pastası kullanılmalıdır. Lehim pastası kusursuz bir lehimleme için önemlidir. Lehim yapılırken metal yüzeyin temizlenmesi ve ısınmadan dolayı tekrar oluşabilecek oksitlenmeleri önlemek için lehim pastası kullanılır. Lehim pastası, katı durumda satılmaktadır. Erime ısıları lehime göre daha düşüktür. Bu nedenle lehimleme işleminden önce çok çabuk olarak uçucu gaz haline dönüşmektedir.

-Lehim pastası-

3- Havya

Lehim yapmamızı sağlayan aletlere havya denir. Farklı amaçlarda, güçlerde ve fiziki özelliklerde havyalar mevcuttur. SMD malzemelerin olduğu cihazların tamirinde ince uçlu, 20-50W aralığındaki gücü olan ısı ayarlı, ESD korumalı kalem havya kullanılmalıdır.

-Havya-

4- Lehim Pompası

Lehim Pompası, lehim yapılacak yüzeyde bulunan eski lehimin temizlenmesi için kullanılır. Eski lehim ısıtılarak sıvı kıvama getirilir ve lehim pompası yardımı ile emilir


-Lehim pompası-

5- Havya Altlıkları 

Elektronik malzemelerin çoğu ısınınca bozulabilir. Bu nedenle entegre, küçük diyot ve transistor gibi ısıya dayanıksız malzemelerin lehimlenmesinde düşük güçlü havyalar tercih edilmelidir. Kalem havyalar yavaş ısındıkları için çalışma sırasında genellikle fişe takılı bırakılmakta ve sıcak kalmaktadır. Bu yüzden kalem havyanın ucu temas ettiği yerlere zarar verebilir. Elle dokunmak, vücudun herhangi bir yerine değdirmek yanıklara sebep olur. Ayrıca giysilere ve eşyalara da zarar verebilir. Bu nedenle havya rastgele bırakılmamalı, havya altlığında tutulmalıdır

-Havya altlığı-


6- Sıcak Hava İstasyonu

Sıcak hava tabancaları çok yönlü kullanım imkânından dolayı lehimleme ve lehim sökme işlemlerinde vazgeçilmez el aletlerinden birisidir. Sıcak havayı istenilen hedefe sevk eden çeşitli uçları vardır. Uçlar sayesinde sıcak hava istenilen yere, tam nokta veya yüzeye sevk edilmektedir. Sıcak hava tabancalarında yabancı maddelerin cihazın içerisine girmesini engelleyen hava filtresi bulunmaktadır. 

-Sıcak hava istasyonu-

7- Havya Ucu Temizleme Teli 

Havyanın ucunda lehim, vb. artıklar birikmişse ve lehim yapılmasına engel oluşuyorsa burada temizleme telleri kullanılır. Temizleme telini kullanırken kuru ve pislik içinde olmamasına ve elin havyaya yakın tutulmamasına dikkat edilmelidir.

-havya ucu temizleme teli-

8-Flux

Sıcak hava istasyonu ve IR-DA istasyonları ile lehimleme yapılırken ve malzeme değiştirilirken flux kullanılır. Fluks sürülmüş devre kartları üzerinde yer alan bir yonganın pinleri üzerinden lehim geçirilerek bağlantı noktalarının lehimlenmesi sağlanmış olur.

-flux-
9- Cımbızlar

Parçaların board üzerine yerleştirilmesi ve board üzerinden çıkartılmasında yardımcı olması amacıyla cımbızlar kullanılırlar.

-cımbızlar-

10- Mikroskop 

Mikroskoplar board üzerinde yer alan kısa devreleri, lehimlemeden sonra oluşmuş kısa devreleri, sıvı temaslarını ve darbeleri görebilmek için çok faydalıdır. Ayrıca, ekran soketi, sistem konnektörü çok hassas lehimlemelerimizi de mikroskop ile yapabiliriz.

-mikroskop-


Kaynak: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Lehimleme%20ve%20Bask%C4%B1%20Devre.pdf

1 Nisan 2022 Cuma

Temel Programlama Komutları

Start, Stop ve Çıkışlar 

Klasik kumanda devrelerinde sistemin çalışmasını başlatmak ve durdurmak için kullanılan start ve stop butonları ile kumanda akışını yönlendiren sensör, sınır anahtarı vb. elemanlar PLC cihazının girişlerine bağlanır. Klasik kumanda devrelerinde motor vb. alıcılara yol vermek için kullanılan kontaktörler ise PLC çıkışlarına bağlanır. Klasik kumanda sistemlerinde rölelerle birlikte karmaşık devre bağlantıları ile gerçekleştirilen işlemler PLC ile program yazılarak kolayca gerçekleştirilebilir.   Start Butonu ile Bir Motorun Kesik Çalıştırılması Şekil 1 de klasik kumanda devresinde kullanılan start butonu ani temaslıdır. Butona basıldığında M kontaktörü enerjilenir ve yol verdiği motor çalışır. Butondan elimizi çektiğimizde M kontaktörünün enerjisi kesilir ve yol verdiği motorun çalışması durur.


Start Butonu ile Bir Motorun Kesik Çalıştırılması 

Şekil 1' deki klasik kumanda devresinde kullanılan start butonu ani temaslıdır. Butona basıldığında M kontaktörü enerjilenir ve yol verdiği motor çalışır. Butondan elimizi çektiğimizde M kontaktörünün enerjisi kesilir ve yol verdiği motorun çalışması durur. 

Şekil 1


Start butonu ile bir motorun sürekli çalıştırılması 

Şekil 2' deki klasik kumanda devresinde start butonuna basıldığında M kontaktörü enerjilenerek kontaklarını konum değiştirir. Start butonundan elimizi çektiğimizde M kontaktörü, kapanmış olan kontağı üzerinden enerjili kalmaya devam eder ve yol verdiği motor sürekli çalışır. Bu olaya mühürleme adı verilir. 


Şekil 2

Start butonu ile sürekli çalıştırılan motorun stop butonu ile durdurulması 

Şekil 3' deki klasik kumanda devresinde start butonuna basıldığında M kontaktörü enerjilenerek kendisini mühürler. Start butonundan elimizi çeksek dahi M kontaktörü enerjili kalmaya devam eder. Stop butonuna basıldığında M kontaktörünün enerjisi kesilerek sistemin çalışması sona erer. 


Şekil 3 

UYGULAMA 1: Şekilde ladder diyagramı verilen PLC programını STL dili ile yazınız?


 

UYGULAMA2: Verilen STL dili programının Ladder diyagramını çiziniz? 


Kaynak: https://www.ktemb.org/download-forms/tr/plc%20programlama%20teknikleri.pdf


PLC Program Yazılım Dilleri

 1) Kontak Plan (LADDER Plan)

Ladder plan, röle ve kontaktörlerlerle yapılan klasik kumanda devrelerinin çizimlerine

benzeyen grafiksel bir programlama şeklidir. Ladder plan gerçek elektrik devrelerinde

olduğu gibi bir enerji kaynağından kontaklar aracılığıyla akan enerjiyi sembolize etmek

şeklinde kullanıcıya kolay gelebilecek bir programlama mantığına sahiptir. Ladder

programında sol tarafta gösterilen dikey çizgi enerji kaynağını gösterir. Kapalı kontaklar

enerji akışına izin verirken açık kontaklar enerji akışına izin vermezler. Ladder plan yöntemi

daha çok elektrik eğitimi almış kişiler ve yeni başlayanlar için uygundur. Şekil 1’de FBD

yöntemiyle yazılmış program örneği görülmektedir. 

Şekil 1-Kontak plan(LADDER) yöntemitle program örneği



2- Fonkiyon Plan (FBD)

FBD yöntemi, lojik kapıların kullanımına dayanan ve şematik bir gösterim şekli sunan
programlama şeklidir. Burada kullanılan lojik semboller kutular şeklinde gösterilir.
Sembollerin sol tarafında giriş sinyalleri, sağ tarafında ise çıkış sinyalleri bulunur. Bu
yöntem dijital elektronik eğitimi almış kişilerce daha rahat kullanılabilir. Şekil 2' de FBD yöntemiyle yazılmış program örneği görülmektedir 


Şekil 2: Fonksiyon plan ( FBD) yöntemiyle program örneği

3- Deyim Listesi (STL)

STL yönteminde PLC’nin türüne ve markasına göre aynı işlevi gören fakat yazılım
şeklinde küçük farklılıklar olan komutlar kullanılır. Bir komut yapılan işlemi belirten
Mnemonic ve üzerinde işlem yapılan hafıza alanlarını gösteren operantlardan oluşur. Bu
yöntem cihazın, makina koduna en yakın gösterim şekli olduğundan çok geniş programlama
imkanları sunar. STL yöntemi bilgisayar teknolojisine yatkın kişilere hitap eder.
STL, FBD ve LADDER yöntemiyle yazılan programlar hatasız yazılmış ve derlenmiş
olmak şartıyla birbirinin stillerine dönüştürülebilir. Şekil 3’de STL yöntemiyle yazılmış
program örneği görülmektedir.

Şekil 3-Deyim Listesi ( STL) yöntemiyle program örneği


Kaynak: https://www.ktemb.org/download-forms/tr/plc%20programlama%20teknikleri.pdf

25 Mart 2022 Cuma

AC Devrede Bobin

Bildiğiniz gibi alternatif akım sürekli yönü ve şiddeti değişen bir akımdır. Alternatif akımda bazı devre elemanları (bobin, kapasitör, yarı iletken devre elemanları) doğru akım devrelerinde olduğundan farklı davranırlar. Bu konuyu basit bir örnekle açıklayabiliriz. Örneğin bir kapasitör doğru akımdevresinde üzerinden geçen akımın miktarına bağlı olarak belli bir zaman sonra dolar. Dolduktan sonra da üzerinden akım geçirmez. Oysa alternatif akım devresinde akım sürekli yön değiştirdiğinden bir kapasitörden sürekli akım geçer.

Bobine alternatif elektrik akımı uygulandığında bobinin etrafında bir manyetik alan meydana gelir. Aynı şekilde bobinin çevresinde bir mıknatıs ileri geri hareket ettirildiğinde bobinde elektrik akımı meydana gelir. Bunun sebebi mıknatıstaki manyetik alanın bobin telindeki elektronları açığa çıkarmasıdır 

Birimi: [H] "Henry" . 1 H oldukça büyük bir değeri gösterdiğinden pratikte mH (milihenry) ve μH (mikrohenry) kullanılır. 1 H = 106 µH 1 H = 103 mH 1mH = 103 µH Sembolü: L 

AC ve DC davranışı: 

Bobinler doğru akıma sadece telin direnci kadar zorluk gösterirken AC de frekansa bağlı olarak artar ki sabit değerine endüktans denir. Bobin DC akıma ilk anda direnç gösterir. Bu nedenle bobine DC akım uygulandığında bobin ilk anda yalıtkan daha sonra iletkendir. Bobine AC akım uygulandığında ise akımın yönü devamlı değiştiği için bir direnç gösterir. Bobinler kısaca, DC akıma az zorluk (kolaylık), AC akıma zorluk gösterir; yani doğru akımı geçirip, alternatif akıma direnç gösterir. 

Kullanıldığı yerler: 

Doğru akımda bobinler, daha çok elektro mıknatıs olarak kullanılırlar. Makaraya sarılmış olan telden bir akım geçirildiği taktirde bobinin etrafında bir manyetik alan oluşur, bu manyetik alan, rölelerde yararlanılır. Doğru akımda bobinlerden sadece elektro mıknatıs olarak yararlanılmaz. Bobinler bir çok devrede çeşitli şekillerde kullanılırlar. Mesela TV devreleri, besleme kaynakları, anten yükselteçleri, radyo devreleri gibi. 

AC devrelerde, bobin gerilimi ve akımı arasında faz farkı vardır.   Bobin akımı bobin geriliminden 90 derece geridedir. 

    

Endüktif Reaktans :

Her bobin, alternatif akım devrelerinde frekansla doğru orantılı olarak değişen bir direnç gösterir. Bu dirence endüktif reaktans denir.  Endüktif reaktans ܺXL ile gösterilir ve birimi ohm (Ω)’dur. A.C devrelerde endüktif reaktans formülü aşağıdaki gibidir. 

XL= 2πfL

Burada;

XL= endüktif reaktans , birimi= ohm

f= Ac gerilimin frekansı, birimi=Hertz (Hz)

L= bobin endüktansı, birimi=Henry (H)



Kaynak: 

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Alternatif%20Ak%C4%B1m%20Esaslar%C4%B1.pdf

https://www.emo.org.tr/ekler/7d52bcb3580724e_ek.pdf

https://kontrolotomasyon.files.wordpress.com/2018/05/rlc-devreleri.pdf