Elektronik devrelerde bir sistemi oluşturmak için; elamanları ve tellerini birbirine
tutturmak amacıyla belirli sıcaklıklarda eriyebilen tellere lehim denir. Lehimlerin sayesinde
elektrik akımı devrelerin içerisinde elamanları çalıştıracak şekilde dolaşabilecektir.
Lehimlemede Kullanılan Elemanlar
1- Lehim Teli
Elektrik ve elektronik sektöründe kullanılan lehim teli idealde %63 kalay ve %37
kurşun metallerinin karışımından oluşturulmuştur. Lehim telinin içindeki kalay miktarı
arttıkça kalite yükselmektedir. Çünkü erime sıcaklığı kalay çoğaldıkça azalmaktadır.
Lehimin kalitesi kullanılacağı devrenin hassaslığına göre değişmektedir.
-Lehim teli-
2- Lehim Pastası
İletkenleri birbirine tutturabilmek için lehim pastası kullanılmalıdır. Lehim pastası
kusursuz bir lehimleme için önemlidir. Lehim yapılırken metal yüzeyin temizlenmesi ve
ısınmadan dolayı tekrar oluşabilecek oksitlenmeleri önlemek için lehim pastası kullanılır.
Lehim pastası, katı durumda satılmaktadır. Erime ısıları lehime göre daha düşüktür. Bu
nedenle lehimleme işleminden önce çok çabuk olarak uçucu gaz haline dönüşmektedir.
-Lehim pastası-
3- Havya
Lehim yapmamızı sağlayan aletlere havya denir. Farklı amaçlarda, güçlerde ve fiziki
özelliklerde havyalar mevcuttur. SMD malzemelerin olduğu cihazların tamirinde ince uçlu,
20-50W aralığındaki gücü olan ısı ayarlı, ESD korumalı kalem havya kullanılmalıdır.
-Havya-
4- Lehim Pompası
Lehim Pompası, lehim yapılacak yüzeyde bulunan eski lehimin temizlenmesi için kullanılır. Eski
lehim ısıtılarak sıvı kıvama getirilir ve lehim pompası yardımı ile emilir
-Lehim pompası-
5- Havya Altlıkları
Elektronik malzemelerin çoğu ısınınca bozulabilir. Bu nedenle entegre, küçük diyot ve
transistor gibi ısıya dayanıksız malzemelerin lehimlenmesinde düşük güçlü havyalar tercih
edilmelidir. Kalem havyalar yavaş ısındıkları için çalışma sırasında genellikle fişe takılı
bırakılmakta ve sıcak kalmaktadır. Bu yüzden kalem havyanın ucu temas ettiği yerlere zarar
verebilir. Elle dokunmak, vücudun herhangi bir yerine değdirmek yanıklara sebep olur.
Ayrıca giysilere ve eşyalara da zarar verebilir. Bu nedenle havya rastgele bırakılmamalı,
havya altlığında tutulmalıdır
-Havya altlığı-
6- Sıcak Hava İstasyonu
Sıcak hava tabancaları çok yönlü kullanım imkânından dolayı lehimleme ve lehim
sökme işlemlerinde vazgeçilmez el aletlerinden birisidir. Sıcak havayı istenilen hedefe sevk
eden çeşitli uçları vardır. Uçlar sayesinde sıcak hava istenilen yere, tam nokta veya yüzeye sevk edilmektedir. Sıcak hava tabancalarında yabancı maddelerin cihazın içerisine girmesini
engelleyen hava filtresi bulunmaktadır.
-Sıcak hava istasyonu-
7- Havya Ucu Temizleme Teli
Havyanın ucunda lehim, vb. artıklar birikmişse ve lehim yapılmasına engel oluşuyorsa
burada temizleme telleri kullanılır. Temizleme telini kullanırken kuru ve pislik içinde
olmamasına ve elin havyaya yakın tutulmamasına dikkat edilmelidir.
-havya ucu temizleme teli-
8-Flux
Sıcak hava istasyonu ve IR-DA istasyonları ile lehimleme yapılırken ve malzeme
değiştirilirken flux kullanılır. Fluks sürülmüş devre kartları üzerinde yer alan bir yonganın
pinleri üzerinden lehim geçirilerek bağlantı noktalarının lehimlenmesi sağlanmış olur.
-flux-
9- CımbızlarParçaların board üzerine yerleştirilmesi ve board üzerinden çıkartılmasında yardımcı
olması amacıyla cımbızlar kullanılırlar.
-cımbızlar-
10- Mikroskop
Mikroskoplar board üzerinde yer alan kısa devreleri, lehimlemeden sonra oluşmuş
kısa devreleri, sıvı temaslarını ve darbeleri görebilmek için çok faydalıdır. Ayrıca, ekran
soketi, sistem konnektörü çok hassas lehimlemelerimizi de mikroskop ile yapabiliriz.
-mikroskop-
Kaynak: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Lehimleme%20ve%20Bask%C4%B1%20Devre.pdf