13 Kasım 2017 Pazartesi

DC Devre Analizi Çözümlü Vize Soruları (Midterm Exams)

Aşağıdaki ders videolarında DC Devre Analizi (Devre Teorisi 1) dersiyle ilgili örnek vize soruları çözülmüştür.


devre teorisi 1
















7 Kasım 2017 Salı

Tam Dalga Doğrultmaç Devresi (Full Wave Rectifier)

Giriş: Tam dalga doğrultmaç devresi , giriş alternansının sadece pozitif ya da sadece negatif alternansını kırparak çıkışta bütün zaman aralıklarında sadece pozitif ya da sadece negatif alternan görünmesini sağlar.

Tam dalga doğrultmaç iki şekilde yapılır:

1-Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi
2-Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi

Amaç: Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını anlamak ve giriş çıkış sinyal şekillerini çizebilmek.

Devre Şeması:


tam dalga doğrultmaç devresi
-tam dalga doğrultmaç devresi-

Devrenin Çalışması:

Pozitif giriş alternansta D1 ve D2 diyodunun anodu katoduna göre pozitif olduğundan bu iki diyot iletimdedir. D3 ve D4 diyotlarının ise anot uçları katot uçlarına göre negatif olduğundan bu iki diyot kesimdedir. Dolayısıyla ilk alternansta çıkış işareti pozitif olur.

Negatif giriş alternansında yani ikinci zaman aralığında D4 diyodunun katoduna negatif ve D3 diyodunun anoduna pozitif sinyal gelir. Dolayısıyla bu iki diyodun anot uçları katot uçlarına göre pozitiftir. D1 ve D2 diyotlarının ise anotları katotlarına göre nagatif olduğundan bu iki diyot kesimdedir ve bu iki diyottan akım geçmez. Dolayısıyla negatif alternansında pozitif sinyal D3 diyodu üzerinden yükün üst tarafına negatif sinyal ise D4 diyodu üzerinden yükün aşağı kısmına gelir ve böylece ikinci zaman aralığında  da çıkış işareti pozitif olur.

Diğer zaman aralıklarında da çıkış işareti senkronize bir şekilde devam eder yani pozitif olur. (Yukarıda verilen devre şemasına göre.)

Çıkış işaretinde diyotların yönü önemlidir. Göz ardı edilmemelidir.

Giriş-Çıkış Sinyalleri:

Yukarıda verilen devreye göre giriş çıkış sinyalleri aşağıdaki gibidir.



Devrede R direncine paralel bir kondansatör bağlandığında doğrultulmuş sinyal filtrelenir ve aşağıdaki sinyal çıkışta görülür.

tam dalga doğrultmaç devresi



Devrede Kullanılan Malzemeler:

  • 1N4001 tipi silisyum diyot
  • Transformatör
  • 1K lık direnç
  • Board ya da plaket
  • Jumper kablolar
  • Ölçü aleti
  • Osilaskop

İşlem Basamakları:

1)Öncelikle malzeme listesindeki elemanları temin ediniz.
2)Malzemelerin sağlamlık testini yapınız.
3)Elemanları delikli plakete ya da boarda yerleştiriniz.
4)Devre şemasına göre eleman bacaklarını devredeki gibi lehimleyiniz ya da borda yerleştiriniz
5)Enerji vermeden önce son bir kez devreyi kontrol ediniz.
6)Devreye enerji veriniz ve devre çalışmasını gözlemleyiniz.
7)Osilaskobun CH1 probunu devrenin girişine, CH2 probunu ise devrenin çıkışına bağlayınız.
8)Giriş çıkış sinyallerini gözlemleyiniz ve aşağıdaki tabloya giriş çıkış sinyallerini çiziniz.

Diyot Nedir? Ne İşe Yarar? 

Diyot, akımı tek yönlü geçiren devre elemanıdır. İdeal diyotlarda anot ve katot olmak üzere iki uç bulunur. Diyodun anadona  (+), katoduna (-) sinyal geldiğinde diyot iletime geçer ve üzerinde akım geçmeye başlar.

Diyot doğrultma devrelerinde sıklıkla kullanılan devre elemanıdır. Diyotlarla ilgili ayrıntılı bilgi için linke tıklayınız.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi diyot iletime geçtiğinde kapalı bir anahtar, yalıtımda iken ise açık bir anahtar gibidir.


diyot nasıl kesime gider


Yarım dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını, çıkış sinyallerinin nasıl çizildiğini açıklayan ve yarım dalga doğrultmaç devresi proteus simülasyonu için video ders aşağıdadır.


2 Kasım 2017 Perşembe

Yarım Dalga Doğrultmaç Devresi (Half Wave Rectifier)

Giriş: Yarım dalga doğrultmaç devresi , giriş sinyalinin bir alternansını kırpma işlemini gerçekleştirir. Bu devrede giriş sinyalinin pozitif ya da negatif kısmı yok edilir.  Yarım dalga doğrultucu devreler güç kaynaklarında kullanılan doğrultma işlemlerinde en temel devredir.

Amaç: Yarım dalga doğrultmaç devresi,  güç kaynaklarında doğrultma katında kullanıldığından bu devrenin çalışma mantığını öğrenmek sinyal doğrultma işleminin mantığını kavramak için oldukça önemlidir.

Devre Şeması:
half wave rectifier

Giriş Çıkış Sinyalleri:

half wave rectifier input output voltage
Devrenin Çalışma Prensibi:

Yarım dalga doğrultmaç devresinde, AC giriş sinyali transformatör ile düşürülür. Daha sonra bu sinyal diyot üzeriden kırpılarak yük üzerine aktarılır. Girişin pozitif alternansında diyodun anaduna pozitif sinyal gelir. Dolayısıyla diyot iletime geçer ve diyot üzerinden akım geçer ve diyot giriş sinyalini çıkışa aktarır. Böylece pozitif giriş sinyali çıkışta da görülür.

Girişin negatif alternansında diyodun anaduna eksi sinyal geldiğinden dolayı diyot açık bir anahtar gibi davranır. Dolayısıyla diyot üzerinden herhangi bir akım geçişi olmaz. Böylece negatif sinyal çıkışa aktarılmaz. Dolayısıyla girişin negatif sinyali çıkışta görülmez.

Devrede R direncine paralel bir kondansatör bağlandığında doğrultulmuş sinyal filtrelenir ve aşağıdaki sinyal çıkışta görülür.

doğrultmaç devresi

Yukarıdaki sinyalde yeşil ile gösterilen dalga formu kapasitörden sonra elde edilen sinyal şeklidir.

Diyot Nedir? Ne İşe Yarar? 

Diyot, akımı tek yönlü geçiren devre elemanıdır. İdeal diyotlarda anot ve katot olmak üzere iki uç bulunur. Diyodun anadona  (+), katoduna (-) sinyal geldiğinde diyot iletime geçer ve üzerinde akım geçmeye başlar.

Diyot doğrultma devrelerinde sıklıkla kullanılan devre elemanıdır. Diyotlarla ilgili ayrıntılı bilgi için linke tıklayınız.


Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi diyot iletime geçtiğinde kapalı bir anahtar, yalıtımda iken ise açık bir anahtar gibidir.


diyot iç yapısı


Devrede Kullanılan Malzemeler:

  • 1N4001 tipi silisyum diyot
  • Transformatör
  • 1K lık direnç
  • Board ya da plaket
  • Jumper kablolar
  • Ölçü aleti
  • Osilaskop


İşlem Basamakları:

1)Öncelikle malzeme listesindeki elemanları temin ediniz.
2)Malzemelerin sağlamlık testini yapınız.
3)Elemanları delikli plakete ya da boarda yerleştiriniz.
4)Devre şemasına göre eleman bacaklarını devredeki gibi lehimleyiniz ya da borda yerleştiriniz
5)Enerji vermeden önce son bir kez devreyi kontrol ediniz.
6)Devreye enerji veriniz ve devre çalışmasını gözlemleyiniz.
7)Osilaskobun CH1 probunu devrenin girişine, CH2 probunu ise devrenin çıkışına bağlayınız.
8)Giriş çıkış sinyallerini gözlemleyiniz ve aşağıdaki tabloya giriş çıkış sinyallerini çiziniz.

doğrultmaç giriş çıkış sinyalleri

Yarım dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını, çıkış sinyallerinin nasıl çizildiğini açıklayan ve yarım dalga doğrultmaç devresi proteus simülasyonu için video ders aşağıdadır.