Yarım Dalga Doğrultmaç Devresi (Half Wave Rectifier)

Giriş: Yarım dalga doğrultmaç devresi , giriş sinyalinin bir alternansını kırpma işlemini gerçekleştirir. Bu devrede giriş sinyalinin pozitif ya da negatif kısmı yok edilir.  Yarım dalga doğrultucu devreler güç kaynaklarında kullanılan doğrultma işlemlerinde en temel devredir.

Amaç: Yarım dalga doğrultmaç devresi,  güç kaynaklarında doğrultma katında kullanıldığından bu devrenin çalışma mantığını öğrenmek sinyal doğrultma işleminin mantığını kavramak için oldukça önemlidir.

Devre Şeması:

Giriş Çıkış Sinyalleri:

Devrenin Çalışma Prensibi:

Yarım dalga doğrultmaç devresinde, AC giriş sinyali transformatör ile düşürülür. Daha sonra bu sinyal diyot üzeriden kırpılarak yük üzerine aktarılır. Girişin pozitif alternansında diyodun anaduna pozitif sinyal gelir. Dolayısıyla diyot iletime geçer ve diyot üzerinden akım geçer ve diyot giriş sinyalini çıkışa aktarır. Böylece pozitif giriş sinyali çıkışta da görülür.

Girişin negatif alternansında diyodun anaduna eksi sinyal geldiğinden dolayı diyot açık bir anahtar gibi davranır. Dolayısıyla diyot üzerinden herhangi bir akım geçişi olmaz. Böylece negatif sinyal çıkışa aktarılmaz. Dolayısıyla girişin negatif sinyali çıkışta görülmez.

Devrede R direncine paralel bir kondansatör bağlandığında doğrultulmuş sinyal filtrelenir ve aşağıdaki sinyal çıkışta görülür.

Yukarıdaki sinyalde yeşil ile gösterilen dalga formu kapasitörden sonra elde edilen sinyal şeklidir.

Diyot Nedir? Ne İşe Yarar? 

Diyot, akımı tek yönlü geçiren devre elemanıdır. İdeal diyotlarda anot ve katot olmak üzere iki uç bulunur. Diyodun anadona  (+), katoduna (-) sinyal geldiğinde diyot iletime geçer ve üzerinde akım geçmeye başlar.

Diyot doğrultma devrelerinde sıklıkla kullanılan devre elemanıdır. Diyotlarla ilgili ayrıntılı bilgi için linke tıklayınız.


Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi diyot iletime geçtiğinde kapalı bir anahtar, yalıtımda iken ise açık bir anahtar gibidir.

Devrede Kullanılan Malzemeler:

• 1N4001 tipi silisyum diyot
• Transformatör
• 1K lık direnç
• Board ya da plaket
• Jumper kablolar
• Ölçü aleti
• Osilaskop

İşlem Basamakları:

1)Öncelikle malzeme listesindeki elemanları temin ediniz.
2)Malzemelerin sağlamlık testini yapınız.
3)Elemanları delikli plakete ya da boarda yerleştiriniz.
4)Devre şemasına göre eleman bacaklarını devredeki gibi lehimleyiniz ya da borda yerleştiriniz
5)Enerji vermeden önce son bir kez devreyi kontrol ediniz.
6)Devreye enerji veriniz ve devre çalışmasını gözlemleyiniz.
7)Osilaskobun CH1 probunu devrenin girişine, CH2 probunu ise devrenin çıkışına bağlayınız.
8)Giriş çıkış sinyallerini gözlemleyiniz ve aşağıdaki tabloya giriş çıkış sinyallerini çiziniz.

Yarım dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını, çıkış sinyallerinin nasıl çizildiğini açıklayan ve yarım dalga doğrultmaç devresi proteus simülasyonu için video ders aşağıdadır.