Tam Dalga Doğrultmaç Devresi (Full Wave Rectifier)

Giriş: Tam dalga doğrultmaç devresi , giriş alternansının sadece pozitif ya da sadece negatif alternansını kırparak çıkışta bütün zaman aralıklarında sadece pozitif ya da sadece negatif alternan görünmesini sağlar.

Tam dalga doğrultmaç iki şekilde yapılır:

1-Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi
2-Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi

Amaç: Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını anlamak ve giriş çıkış sinyal şekillerini çizebilmek.

Devre Şeması:

-tam dalga doğrultmaç devresi-

Devrenin Çalışması:

Pozitif giriş alternansta D1 ve D2 diyodunun anodu katoduna göre pozitif olduğundan bu iki diyot iletimdedir. D3 ve D4 diyotlarının ise anot uçları katot uçlarına göre negatif olduğundan bu iki diyot kesimdedir. Dolayısıyla ilk alternansta çıkış işareti pozitif olur.

Negatif giriş alternansında yani ikinci zaman aralığında D4 diyodunun katoduna negatif ve D3 diyodunun anoduna pozitif sinyal gelir. Dolayısıyla bu iki diyodun anot uçları katot uçlarına göre pozitiftir. D1 ve D2 diyotlarının ise anotları katotlarına göre nagatif olduğundan bu iki diyot kesimdedir ve bu iki diyottan akım geçmez. Dolayısıyla negatif alternansında pozitif sinyal D3 diyodu üzerinden yükün üst tarafına negatif sinyal ise D4 diyodu üzerinden yükün aşağı kısmına gelir ve böylece ikinci zaman aralığında  da çıkış işareti pozitif olur.

Diğer zaman aralıklarında da çıkış işareti senkronize bir şekilde devam eder yani pozitif olur. (Yukarıda verilen devre şemasına göre.)

Çıkış işaretinde diyotların yönü önemlidir. Göz ardı edilmemelidir.

Giriş-Çıkış Sinyalleri:

Yukarıda verilen devreye göre giriş çıkış sinyalleri aşağıdaki gibidir.

Devrede R direncine paralel bir kondansatör bağlandığında doğrultulmuş sinyal filtrelenir ve aşağıdaki sinyal çıkışta görülür.

Devrede Kullanılan Malzemeler:

• 1N4001 tipi silisyum diyot
• Transformatör
• 1K lık direnç
• Board ya da plaket
• Jumper kablolar
• Ölçü aleti
• Osilaskop

İşlem Basamakları:

1)Öncelikle malzeme listesindeki elemanları temin ediniz.
2)Malzemelerin sağlamlık testini yapınız.
3)Elemanları delikli plakete ya da boarda yerleştiriniz.
4)Devre şemasına göre eleman bacaklarını devredeki gibi lehimleyiniz ya da borda yerleştiriniz
5)Enerji vermeden önce son bir kez devreyi kontrol ediniz.
6)Devreye enerji veriniz ve devre çalışmasını gözlemleyiniz.
7)Osilaskobun CH1 probunu devrenin girişine, CH2 probunu ise devrenin çıkışına bağlayınız.
8)Giriş çıkış sinyallerini gözlemleyiniz ve aşağıdaki tabloya giriş çıkış sinyallerini çiziniz.

Diyot Nedir? Ne İşe Yarar? 

Diyot, akımı tek yönlü geçiren devre elemanıdır. İdeal diyotlarda anot ve katot olmak üzere iki uç bulunur. Diyodun anadona  (+), katoduna (-) sinyal geldiğinde diyot iletime geçer ve üzerinde akım geçmeye başlar.

Diyot doğrultma devrelerinde sıklıkla kullanılan devre elemanıdır. Diyotlarla ilgili ayrıntılı bilgi için linke tıklayınız.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi diyot iletime geçtiğinde kapalı bir anahtar, yalıtımda iken ise açık bir anahtar gibidir.

Yarım dalga doğrultmaç devresinin çalışma mantığını, çıkış sinyallerinin nasıl çizildiğini açıklayan ve yarım dalga doğrultmaç devresi proteus simülasyonu için video ders aşağıdadır.