Transistör Nedir? Nasıl Çalışır? Transistör Özellikleri Nelerdir?

Transistör Nedir ve Ne İşe Yarar?

Transistörler, girişine uygulanan sinyali yükselterek akım ve gerilim kazancı sağlayan, gerektiğinde anahtarlama elemanı olarak kullanılan yarı iletken bir devre elemanıdır.

Transistörler hemen hemen bütün elektronik cihazlarda kullanılan temel devre elemanlarından biridir. Devrelerde akım yükseltme işlevini üstlenirler ve aynı zamanda anahtarlama elemanı olarak kullanılırlar.

-transistörler-

Transistör Çeşitleri?

Transistörler temel olarak bipolar ve unbipolar olmak üzere iki gruba ayrılır. Bipolar transistörler NPN ve PNP olmak üzere iki çeşittirler.

Üç kutuplu devre elemanları olan transistörlerin kutupları; Emiter (E), Beyz (B) ve Kollektör (C) olarak adlandırılır.  Emiter (yayıcı); akım taşıyıcıların harekete başladığı bölgedir. Beyz (taban); transistörün çalışmasını etkileyen bölgedir. Kollektör (toplayıcı); akım taşıyıcıların toplandığı bölgedir. NPN ve PNP transistrlerin sembolleri aşağıdaki gibidir.  -NPN ve PNP transistörler-

Transistörlerin Yapısı

Transistörler NPN veya PNP biçiminde yerleştirilmiş üç yarı iletken maddenin bileşiminden oluşmaktadır. Beyz kutbu tetiklendiği zaman kollektör ve emiter arasında direnç değeri azalır ve akım geçirir hale gelir. Kollektör ve emiter arasından geçen akımın miktarı beyz kutbuna uygulanan akımın miktarına bağlıdır.

-transistörlerin yapısı-

Transistörler Nasıl Çalışır?


Aşağıdaki resimde musluğun yapısını transistörlere benzetebiliriz. Burada musluğun kulpu transistörün beyz ucunu, suyun aktığı noktayı emiter ve diğer parçayı da kollektöre benzetebiliriz. Musluğun anahtarı kapalıyken su akışı olmaz. Transistörde ise beyz ucuna gerekli akımı yani polariteyi vermezsek emiter-kollektör uçları arasından bir akım  akmaz. Musluğun anahtarını çevirsek yani musluğu açarsak su akışı gerçekleşir. Dolayısıyla beyz ucuna gerekli polariteyi verirsek emiter-kollektör uçları arasından bir akım geçişi olur. 
Transistörün çalışma prensibi bu şekildedir. 

Transistör Sağlamlık Kontrolü

Multimetre diyot kademesine alınır.

Problardan biri 3 uçtan herhangi birine (genelde orta uç) sabit tutulur ve diğer prob iki uca da tek tek değdirilir. Diğer iki ucun da multimetre değer göstermesi gerekir. Eğer sadece biri değer gösterirse ikisi de değer gösterene kadar sabit tutulan uç değiştirilir.

Sabit tutulan ucu ilk denemenizde kırmızı yapın. Bu şekilde değer bulamıyorsanız bu sefer siyah ucu sabit tutup kırmızıyı değiştirirsiniz.

Avometrenin bir probunu transistörün bir bacağında sabit tutarken. Diğer probu transistor ün diğer bacaklarına ayrı ayrı değdirdiğimizde ekranda değer gösteriyorsa o anda sabit tuttuğunuz probtaki bacak beyz bacağıdır. Değişken probta tuttuğumuz bacaklardan hangisi büyük değer gösteriyorsa o emiter bacağıdır. Diğer bacak yani küçük değer gösteren bacak ise kollektör bacağıdır. Bu değerler arasında çok büyük farklar yoktur.

Ölçülen transistörün PNP mi ? NPN mi? Olduğunu şöyle tesbit edebiliriz:

PNP :

Emiter ve kollektörü buldugunuzda sabit tuttuğunuz bacaktaki (beyz) prob siyah renkli ise bu PNP tipinde olan bir transistördür. 

NPN :

Emiter ve kollektörü buldugunuzda sabit tuttuğunuz bacaktaki (beyz) prob kırmızı renkli ise bu transistör NPN tipi bir transistördür.

-transistör sağlamlık kontrolü-

Kaynak:
http://www.robotiksistem.com/transistor_nedir_transistor_cesitleri.html
http://www.elektrikport.com/universite/transistorler-nasil-calisir-elektrikport-akademi/8946#ad-image-0
http://electronicblogu.blogspot.com.tr/2011/08/transistorun-avometre-ile-saglamlk.html