7 Segment Displayler Yapısı ve Çalışması

7 Segment Display Nedir ve Ne İşe Yarar?

7 segment displayler 0'dan 9'a kadar rakamları ve bazı özel karakterleri istenilen şekilde gösterebilen ekranlardır. Bu displaylerde 0,1,2,4,5,6,7,8,9 rakamlarını ve bazı özel karakterleri görebilmemiz mümkündür.

Aşağıdaki şekilde değişik tiplerdeki 7 segment displayler görülmektedir.

-şekil 1-

7 Segment Displaylerin Yapısı
7 segment displaylerin her bir hanesi içerisinde 7 adet led bulunmaktadır. Bu ledlerin katotları ortaksa bu displayler "ortak katot display" olarak isimlendirilir. Eğer, ledlerin anotları ortaksa bu ledlere "ortak anot display" adı verilir.  Aşağıdaki şekilde ortak anot ve ortak katot displaylerin iç yapısı görülmektedir.

7 segment displaylerin her bir ledine bir isim verilmektedir. Dolayısıyla bu ledlere sırasıyla a,b,c,d,e,f,g, dp isimleri verilmiştir.

-şekil 2-

7 Segment Displayler Nasıl Sürülür?

7 segment displayleri sürmek için mikrodenetleyici entegreleri kullanılır. Bu entegrelerle istediğimiz hanedeki displayleri sürebiliriz. Bazen daha fazla display sürmek isteyebiliriz. Bunun için ise 7447 ya da benzer entegreleri kullanabiliriz.

Aşağıdaki resimde 7 segment displayin Pic 16F84A entegresiyle olan bağlantısı yer almaktadır. 

-şekil 3-

Yukarıdaki şekilde 16f84A entegresiyle 7 segment displaylerin çalışması sağlanmıştır. 4511 entegrelerinin kullanılmasının sebebi daha az entegre pini kullanarak daha fazla displayi sürmeği sağlamaktır.


7 Segment Displayde İstenilen Rakam ya da Karakter  Nasıl Gösterilir?

7 segment displayler adından da anlaşılacağı üzere 7 adet segmentten yani ledden ve 1 adet nokta ledden oluşur. Yani toplamda 8 adet ledden oluşur. Dolayısıyla displayde istenilen ledi yakmamız için displaye lojik 1 ya da lojik 0 seviyesinde bilgi göndermemiz gerekir.

Aşağıdaki şekilde ortak katot display geçiş tablosu yer almaktadır. 

-şekil 4-

Şekil 4'deki tabloyu inceleyecek olursak;

• Displayde 3 sayısını görebilmemiz için displaye binary olarak "1111011" bilgisini göndermemiz gerekecektir. 
• Displayde 8 sayısını görebilmemiz için displaye binary olarak "1111111" sayısını   göndermemiz gerekecektir. 
• Displayde 5 sayısını görebilmemiz için displaye binary olarak "1011011" sayısını   göndermemiz gerekecektir.

Aşağıdaki videoda 7 segment displayin yapısı ve çalışması anlatılmıştır. 

Devamını oku

Ares Paket Ekleme (Kılıf Oluşturma)

Ares programında otomatik çizim yapmak için bütün devre elemanlarının paket görüntülerinin olması gerekmektedir.  Eğer devre elemanlarının kılıf görüntüleri olmaz ise areste otomatik çizim yapabilmemiz mümkün değildir.

İsiste bir devre elemanının paket görüntüsü varsa aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bacak tanımlamaları yer alır. 

-şekil 1-

İsiste herhangi bir devre elemanının paket görüntüsü yoksa aşağıdaki resimde görüldüğü gibi "no  pcb package" yazısı yer alır. 

-Şekil 2-

Şekil 2'de görüldüğü gibi herhangi bir devre elemanın kılıfı ya da paket görüntüsü isiste yoksa PCB Preview (PCB Görüntüsü) ekranında "No PCB Package" yazısı yer alır.

"İsisteki bir eleman için nasıl paket oluşturulur?"  sorusuna gelecek olursak,  paket görüntüsü olmayan eleman için , o elemana benzer kılıfta başka bir devre elemanının paket görüntüsü entegre edilir. Böylece,  paket görüntüsü ya da kılıfı olmayan devre elemanının da kılıfı oluşturulmuş olunur. 

Aşağıdaki video da elektronik bir devre elemanının paket görüntüsünün nasıl oluşturulduğu anlatılmaktadır. 

Devamını oku

CCS C Buton İle Led Kontrol

Pic programlama dünyasında programlama bilgimize göre pek çok kontrol yapmamız mümkündür. CCS C programlama dili kullanarak buton ile led kontrolün nasıl yapıldığına gelecek olursak, öncelikle "buton ile led kontrol"  olayını kavramamız gerekir.

Bu derste iki adet buton kullanılarak bir ledin yanıp sönmesi gerçekleşecektir.

CCS C derleyicisinde yazılan programın istediğimiz olayı gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğini iki şekilde deneyebiliriz:

• Yazılan kodları Proteus-İsis simülasyon programında kurduğumuz devredeki entegreye yükleyebiliriz.
• Ya da sanal olmayan bir ortamda elektronik devreyi kurup devredeki entegreye hex. kodunu yükleriz ve devreyi çalıştırırız.

Şimde Proteus-İsis programında elektronik devreyi kurup yazdığımız kodun hexini alarak devredeki entegreye yükleyelim ve devrenin çalışmasını görelim. 

Devreyi proteusta kurup çalıştırmak için aşağıdaki adımlar izlenir:

1)Devre Proteus simülasyon programında kurulur.

şekil 1

Yukarıdaki devrede Pic16f877A entegresinin osilatör bağlantıları yapıldıktan sonra 

PortB nin 0. pinine BUTON1

PortB nin 1. pinine BUTON1

isimli butonlar ve PortB nin 7. pinine LED isimli led diyot bağlanmıştır. 

Devrede kullanılan malzemeler şunlardır;

• 4 MH Crystal Osilatör:
• 2 adet 22 pF kondansatör
• 1 adet 16f877A entegresi
• 1 adet led diyot
• 4 adet 330 ohm direnç 
• 3 adet 4.7k 
• 3 adet buton

2)Devreyi kurduktan sonra CCS C derleyicisinde gerekli kodlar yazılır.

1 ledi 2 adet butonla yakıp söndürmek için gerekli olan CCS C kodları şunlardır;

şekil 2

Yukarıdaki kod satırlarına bakacak olursak;

• 8. satırda pib_b0'a BUTON1 isminde bir etiket tanımlanmıştır. 
• 9. satırda pin_b1'e BUTON2 isminde bir etiket tanımlanmıştır. 
• 10. satırda pin_b7'ye LED     isminde bir etiket tanınlanmıştır. 

3)Derleyicide yazılan kodlar derlenir ve derleme başarılı olursa yazılan kodun hex uzantılı dosyası mikrodenetleyici entegresine yüklenir ve devre çalıştırılır. 

Aşağıdaki videoda mikrodenetleyici entegresiyle bir ledin belirli aralıklarla yanıp söndürülmesinin nasıl yapılacağı anlatılatılmıştır. 

Devamını oku

Lojik Kapılar (Logic Gates)

Lojik kapılar, sayısal devrelerin tasarımında kullanılan temel devre elemanlarıdır.  Lojik kapılarda bir çıkış vardır. Giriş sayısı ise birden fazla olabilir. Çıkış değeri giriş değerlerine bağlı olarak lojik 1 ya da lojik 0 olabilir. Lojik kapılarda giriş ve çıkış değerlerini gösteren tablolara ise doğruluk tabloları denir.

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne yandaki linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Dijital elektronikte kullanılan temel lojik kapılar şunlardır;

• Tampon Kapısı  (Buffer Gate)
• Değil  Kapısı     (Not Gate)
• Ve    Kapısı        (And Gate)
• Ve Değil Kapısı (Nand Gate)
• Veya Kapısı       (Or Gate)
• Veya Değil Kapısı  (Nor Gate)
• Özel Veya Kapısı  (Exor Gate)
• Özel Veya Değil Kapısı (Exnor Gate)

Şimdi yukarıda sıralanan lojik kapıların sembollerini, doğruluk tablolarını ve elektriksel eşdeğer devrelerini inceleyelim.

1)Tampon Kapısı (Buffer Gate)

Tampon kapısı bir giriş ve bir çıkıştan oluşmaktadır. Tampon kapısında giriş değeri ne ise çıkış değeri de aynı değer olur. Yani giriş 1 ise çıkış da 1 dir. Giriş 0 ise çıkış değeri de 0 olmaktadır.

şekil 1

2)Değil Kapısı (Not Gate)

Değil kapısında bir giriş ve bir çıkış bulunmaktadır. Bu kapının çıkış değeri , giriş değerinin tam tersi olur.

şekil 2

3)Ve Kapısı (And Gate)

Ve kapısı çarpma kapısıdır. Girişine gelen bilgileri çarparak çıkışa aktarır.

Şekil 1'de ve kapısına ait devre sembolü, elektrik eşdeğer devresi ve doğruluk tablosu görülmektedir. Doğruluk tablosuna bakıldığında A ve B girişlerinden herhangi biri sıfır olduğunda çıkış değeri 0 olur. Her iki giriş 1 olduğunda ise çıkış 1 olur. 

şekil 3

4)Ve Değil Kapısı (Nand Gate) 

Ve değil kapısı ve kapısının tam tersidir. Girişlerden herhangi birisi 0 olduğunda çıkış 1 olur. Diğer durumlarda ise çıkış 0 olur. 

şekil 4

5)Veya Kapısı (Or Gate)

Veya kapısı toplama mantığıyla çalışan bir kapıdır. Girişlerden herhangi biri 1 olduğunda çıkış 1 olur. Her iki giriş 0 olduğunda ise çıkış 0 olur. 

şekil 5

6)Veya Değil Kapısı (Nor Gate)

Veya değil kapısı veya kapısının tam tersi mantığıyla çalışır . Girişlerden herhangi biri 1 olursa çıkış 0 olur. Diğer durumlarda ise çıkış  0 olur. 

şekil 6

7)Özel Veya Kapısı (Ex-Or Gate)

Özel veya kapısında girişler aynı olduğunda çıkış 0'dır. Giriş değerleri farklı olduğunda ise çıkış 1 olur. 

şekil 7

8)Özel Veya Değil Kapısı (Ex-Nor Gate)

Özel veya değil kapısı, özel veya kapısının tam tersi mantıkla çalışır. Yani giriş değerleri farklı olduğunda çıkış değeri 0 olur. Giriş değerleri aynı olduğunda ise çıkış değeri 1 olur. 

şekil 8

Aşağıdaki video da sayısal elektronikte kullanılan lojik kapılar ile ilgili genel bilgiler yer almaktadır. 

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne yandaki linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Devamını oku

Sayı Sistemleri Dönüşümleri Örnek Alıştırmalar

Dijital elektronikte kullanılan temel sayı sistemleri şunlardır:

• Binary (İkilik)  Sayı Sistemi
• Decimal (Onluk)  Sayı Sistemi
• Oktal (Sekizlik)  Sayı Sistemi
• Hexedecimal (Onaltılık)  Sayı Sistemi

Sayı sistemleri dönüşümlerini kavramak için pek çok örnek çözülmesi gerekmektedir. Aşağıdaki videoda sayı sistemleri dönüşümleri ile ilgili örnek alıştırmalar yer almaktadır.

Devamını oku

CCS C ile Led Yakıp Söndürme

CCS C  Programlama kullanarak istenilen uygulamaların yapılması için bazı temel bilgilerin kavranılması gerekmektedir. Bunlar değişkenler, döngüler, operatörler gibi programlamada kullanılacak temel bilgilerdir.

CCS C derleyicilerini kullanarak elektronik bir uygulama yapabilmemiz için yazılım bilgisinin yanı sıra belirli düzeyde elektronik bilgimizin olması gerekmektedir.

Şimdi Pic 16F877A entegresini kullanarak belirli aralıklarla bir ledi yakıp söndürelim.

Devreyi proteusta kurup çalıştımak için aşağıdaki adımlar izlenir;

1)Öncelikle devreyi proteus programında kuralım.

-şekil 1-

Yukarıdaki devreye bakacak olursak bir ledi belirli aralıklarla yakıp söndürmek için gerekli olan elektronik devreyi kurulumu tamamlamış olduk. 

Devrede kullanılan malzemeler şunlardır;

• 4 MH Crystal Osilatör:
• 2 adet 22 pF kondansatör
• 1 adet 16f877A entegresi
• 1 adet led diyot
• 2 adet 330 ohm direnç 
• 1 adet 1k
• 1 adet buton

2)Devreyi kurduktan sonra CCS C derleyicisinde gerekli kodlar yazılır.

1 ledi yakıp söndürmek için gerekli olan CCS C kodları şunlardır;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

#include <16f877.h>// derleyici kütüphanesinden denetleyicimizin özelliklerini getiriyoruz.

#fuses XT, NOWDT, NOPROTECT, NOBROWNOUT, NOLVP, NOPUT, NOWRT, NODEBUG, 

NOCPD// Seçtiğimiz denetleyicinin bazı kullanmadığımız pin özelliklerini ayarlıyoruz.

#use delay(clock=4M) // osilatör hızı 4 Mhz olarak ayarlıyoruz

void Main() // Ana program başlangıcı

set_tris_b(0x01); // B portunun 0. pinini giriş, diğerlerini çıkış yapıyoruz

while()   //sonsuz döngü başlatılır

{

output_b(1); //B portunun 1. biti 1 yapılır. 

delay_ms(500);      //yarım saniye gecikme verilir. 

 output_b(0); //B portunun 1. biti 0 yapılır.

delay_ms(500);

}

}   //ana program sonrlandırılır. 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıdaki CCS kodlarında kod açıklamaları yanlarında verilmiştir. 

Programda // karakteri açıklama satırının başlangıcını gösterir.  Bu karakterden sonra yazılan satırları derleyici dikkate almaz ve bu satırları denetleyici işlemez. Yani bu satırlar kullanıcıya bilgi vermek içindir. 

3)Derleyicide yazılan kodlar derlenir ve derleme başarılı olursa yazılan kodun hex uzantılı dosyası mikrodenetleyici entegresine yüklenir ve devre çalıştırılır. 

Aşağıdaki videoda mikrodenetleyici entegresiyle bir ledin belirli aralıklarla yanıp söndürülmesinin nasıl yapılacağı anlatılacaktır. 

                                                                                                                                                                                     

Devamını oku

İkilik Sayılarda Toplama, Çıkarma İşlemleri

Binary Sayılarda Toplama İşlemi

Binary sayılarda toplama işlemi yapılırken normal toplama kuralına benzer bir yol izlenir.  İkilik sistemde toplama işlemi yapılırken şu kuralın bilinmesi gerekir:

                                           

-şekil 1-

Aşağıdaki şekilde bir toplama örneği  verilmiştir.

-şekil 2-

Şekil 2 ye bakacak olursak;

• 1. basamakta 1+1 sonucunda toplam  sıfırdır ve elde 1 sayısı ikinci basamağa kaymıştır. 
• 2. basamakta 1+1+0 sonucunda toplam sıfırdır ve elde 1 sayısı 3. basamağa kaydırılır.
• 3. basamakta 1+0+0 sonucunda toplam birdir ve elde sayısı olmadığı için işlem bitirilir 
• Sonuç olarak 100 sayısı elde edilir. 

Binary Sayılarda Çıkarma İşlemi

Binary sayılarda çıkarma işlemi yapılırken aşağıdaki kuralın bilinmesi gerekir.

-şekil 3-

Binary sayılarda çıkarma işlemi yapılırken tümleme yöntemi kullanılır. Aşağıdaki çıkarma işlemini tümleme yöntemiyle yapalım.

Yukarıdaki soruyu çözerken aşağıdaki adımlar uygulanır:

adım 1:çıkan sayının 1'e tümleyeni alınır.

adım 2:birinci sayı ile tümlemesi alınan sayı toplanır.

adım 3:toplama sonucunda elde oluşmuşsa sonuç pozitiftir ve gerçek sonuç eldenin, toplam sonucun en sağdaki basamağa eklenmesiyle bulunur.

İşlem sonucunda sonucun 00110 olduğu görülür.

Binary sayılarda toplama ve çıkarma yaparken çok basit bir yol vardır. Örneğin binary sayılarda toplama yaparken toplama işlemine alınan sayılar decimal sayılara çevrilir ve decimal sonuç bulunur. Toplama işlemi sonucunda elde edilen decimal sayı binary sayıya çevrilir. Çıkarma işlemi için de aynı yol izlenir.

-şekil 4-

Şekil 4'deki örnekte;

• 101 sayısının decimal karşılığı 5 sayısıdır.
• 010 sayısının decimal karşılığı 2 sayısıdır. 
• Toplama sonucunda elde edilen 111 sayısının decimal karşılığı 5+2=7 sayısı olarak bulunur
• 7 sayısı binary sayıya dönüştürüldüğünde sonucun 111 olduğu görülür. 

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne yandaki linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Aşağıdaki videoda binary sayılarda toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemleri anlatılıp örnek sorular çözülmüştür.

                                            

Devamını oku

Paralel Bağlı Devrelerde Lamba Parlaklığı

Paralel bağlı devrelerde seri devrelerde olduğu gibi lambaların parlaklıkları, lambaların güçleriyle doğru orantılıdır. Güç formülünü hatırlayacak olursak;

• P=IxV
• P=I*I*R     formülleriyle güç hesaplaması yapılır. 

-şekil 1-

Şekil 1'deki elektrik devresine  bakacak olursak  L1, L2 ve L3 isminde üç adet lamba seri olarak bağlanmıştır. 

• Lambaların iç dirençleri sırasıyla r1, r2 ve r3 dür.
• Lambalar üzerinden sırasıyla I1,I2 ve I3 akımları geçer. 
• Devre paralel bir lamba devresi olduğundan lambalar üzerindeki gerilimler kaynak gerilimine eşittir. 

Tüm bunlardan yola çıkarak lambaların parlaklıkları , lambalar üzerinden geçen akımlarla doğru orantılıdır. Yani, hangi lamba üzerinden diğerine göre fazla akım geçerse o lamba daha parlak yanar. 

Aşağıdaki videoda, lamba paralel devrelerde lamba parlaklıklarının nasıl değiştiği anlatılmaktadır ve bununla ilgili örnek sorular yer almaktadır. 

Devamını oku

Seri Bağlı Devrelerde Lamba Parlaklığı

Seri bağlı devrelerde lamba parlaklıkları devredeki lambaların güçlerine bağlıdır. Yani herhangi bir lambanın parlaklığı o lambanın gücüyle doğru orantılıdır.

Güç formülü  P=IxV'dir. Yani lambaın gücü lamba üzerinden geçen akım ve lamba üzerinde oluşan potansiyel farkın çarpımına eşittir.   

-şekil 1-

Şekil 1'de üç adet lamba birbirine seri olarak bağlanmıştır. Lambaların iç dirençleri sırasıyla;

• r1
• r2
• r3' dür. 

Lambalar seri bağlı olduğu için üzerlerinden geçen akımlar birbirine eşittir. Yani I akımı bütün lambalar üzerinden eşit bir şekilde geçer.  

Lambalar üzerine düşen gerilimlere V1,V2, V3 dersek;

• V1=Ixr1
• V2=Ixr2
• V3=Ixr3 olur. 

Dolayısıyla lambaların parlaklıkları sırasıyla;

• P1=IxV1
• P2=IXV2
• P3=IXV3  olur. 

Sonuç olarak seri bağlı lambalarda lambaların iç dirençleri birbirine eşitse lamba parlaklıkları aynı olur. Fakat lambaların iç dirençleri farklıysa iç direnci büyük olan lambanın parlaklığı daha fazladır. Çünkü iç direnci büyük olan lambanın gerilimi daha fazladır. Dolayısıyla gücü de fazla olur. Böylece daha parlak yanar.

Aşağıdaki videoda seri bağlı devrede lamba parlaklığı anlatılmaktadır ve  örnek sorular yer almaktadır.  

Devamını oku

Ares Otomatik Çizim (Autorouter)

"Areste otomatik çizim nasıl yapılır?" sorusu areste baskı devre çizimi yapanlar için çok önemli bir konudur. Ares çizim alanındaki elemanlar arasında çizim yolu elle ya da otomatik olarak yapılır. Elle çizim oldukça zahmetli bir durumdur. Dolayısıyla otomatik çizim daha çok tercih edilmektedir.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi autorouter ile çizim yapmak için tools menüsünde yer alan autorouter seçeneğine tıklanır.

-şekil 1-

Aşağıdaki video da areste otomatik olarak baskı devre çiziminin nasıl yapıldığı  anlatılmaktadır.

Devamını oku

Ares Otomatik Yerleştirme (Autoplacer)

"Ares baskı devre çizim programında comonents bölümündeki elemanları sahneye nasıl ekleriz?"

Yukarıdaki sorunun iki cevabı vardır. Bunlar;

• Birincisi teker teker sürükle bırak yöntemiyle ekleriz
• İkincisi otomatik olarak yerleştiririz. 

Tabi ki hemen hemen hepimiz ikinci seçeneği seçeriz. Yani aresteki elemanları, otomatik olarak sahneye yerleştirmek daha mantıklı bir seçenektir. Bunun için tools kısmında yer alan "Autoplacer" seçeneğine tıklamamız yeterli olacaktır.

Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi ares baskı devre çizim programında devre elemanlarını sahneye toplu bir şekilde yerleştirmek için tools menüsünde yer alan autoplacer seçeneğine tıklanır.

-şekil 1-

Aşağıdaki videoda aresteki elemanların sahneye otomatik olarak nasıl yerleştirileceği anlatılmaktadır. 

Devamını oku

İsis'teki Devreyi Ares'e Aktarmak

İsiste çizilmiş olan bir elektronik devreyi ares baskı devre çizim alanına aktarmak basit bir işlemdir ve tek bir tuşla gerçekleşir.

Aşağıdaki resimde direnç, diyot, buton ve dc kaynaktan oluşan basit bir devre yer almaktadır. Bu devreyi arese aktarmak için okla gösterilen ARES yazılı olan simgeye tıklanması yeterli olacaktır.

şekil 1

Şekil 1'deki ARES simgesine tıklandığı zaman aşağıdaki Ares çalışma alanı açılır ve elemanların isimleri Ares çalışma alanındaki COMPONENTS kısmında otomatik olarak yer alır.(şekil 2)

şekil 2

Aşağıdaki video'da İsiste çizilmiş olan bir devrenin Ares çalışma alanına nasıl aktarıldığı anlatılmıştır.

Devamını oku

Akım, Gerilim, Direnç, Güç Birimleri

Elektronik devrelerde, devre elemanları üzerinde çeşitli ölçümler yaparken, yaptığımız ölçümlerde birimleri tanımlamamız gerekir. Mesela, devrede, istediğimiz noktadaki gerilimi ölçerken ölçtüğümüz gerilimin birimini de belirtmemiz gerekir. 

Elektronik devrelerde devre üzerinde ölçüm yaparken ya da  elektronik devre elemanlarının değerleri bulurken bazı ölçüm cihazlarını kullnırız. Bu ölçüm cihazlarından bazıları şunlardır:

• Dijital ölçü aleti
• Anolog ölçü aleti 
• Osilaskop

Aşağıdaki resimde dijital ölçü aleti gösterilmektedir. 

şekil 1

Bu ölçü aletine dikkatlice bakılacak olunursa gerilim, akım, direnç ölçmek için çeşitli kademeler bulunmaktadır. Mesela direnç kademesinde kohm, Mohm seviyesinde ölçüm gerçekleşebilmektedir.

Dolayısıyla akım, gerilim, direnç , güç birimlerini bilmezsek istediğmiz ölçümleri gerçekleştirmemiz mümkün olmayacaktır. 

Aşağıdaki tabloda bazı elektriksel büyüklüklerin birimleri ve bu büyüklükleri ölçmek için kullanılan ölçü aletleri yer almaktadır. 

şekil 2

Aşağıdaki videoda akım, gerilim, direnç , güç birimleri anlatılıp , bu elektriksel büyüklüklerin birimleri arasındaki dönüşümler ile ilgili örnek sorular çözülmüştür. 

Devamını oku

CCS C Koşul İfadeleri

Şart ifadeleri, koşul ifadeleri benzer kavramlardır ve bu ifadeler programlama dillerinde bir durumun doğru ya da yanlış olması durumunu denetlerken kullanılır ve c dillerinin hepsinde aynı görevi yerine getirirler. Koşul ifadelerinin ne işe yaradıklarını türkçe karşılıklarından anlayabiliriz.

Bu ifadeler şunlardır:

• if koşulu
• İf else koşulu 
• if-else if koşulu

İf Koşulu

"İf"  kelimesi İngilizce bir kelimedir ve Türkçe karşılığı "eğer" kelimesidir.  Kullanım amacına gelirsek şöyle bir örnek verilebilir:Eğer kapı açıksa, içeri gir. Yani bir olayın gerçekleşmesi bir şarta bağlıdır. İf değiminin kullanımı şöyledir:

if(koşul)

{

işlemler

} 

şekil 1

Şekil 1'de if koşulunun kullanımıyla ilgili bir örnek verilmiştir. Yukarıdaki program kodlarını şöyle açıklayabiliriz.

• 8. satırda x değişkenine 3 değeri atanmıştır.
• 9. satırda y değişkenine 5 değeri atanmıştır. 
• 11. satırda x ile y karşılarştırılmıştır. Eğer x, y'den küçükse,
• 14. satırda x , y'den küçüktür yazılması istenmiştir. 

if-else koşulu

Bazı durumlarda şartın sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Eğer şart sağlanmazsa başka bir şartın gerçekleşmesi durumuna bakılır ve süreç böyle devam eder. İf-Else koşulunun kullanımı şöyledir;

if(koşul)

{

 işlemler

}

else 

{

işlemler

}

şekil 2

Şekil 2' de if-else değiminin kullanımıyla ilgili bir örnek verilmiştir. 

• 10. satırdaki if(x<y) satırında x'in y'den küçük olup olmadığı şartı aranmıştır. 
• Eğer x , y'den küçükse 13. satırda x, y'den küçüktür ifadesi yazdırılmıştır.
• 15. satırda else ifadesiyle değilse koşulu aranmıştır ve bu koşul doğruysa,
• 17. satırda x, y'den büyüktür ifadesi yazdırılmıştır. 

if-else if koşulu

if-else if koşulu sıralı bir koşulur. İstenen durum gerçekleşene kadar else if  değimi sürekli yazılır. 

if-else if koşulunun kullanımı şöyledir;

if(koşul)

{

     işlem1

}

else if(koşul)

{

     işlem2

}

.

.

.

else if(koşul)

{

işlem...

}

şekil 3

Şekil 3' de if-else if koşulunun kullanımıyla ilgili bir örnek verilmiştir. Komuyların açıklaması şöyledir;

• 10. satırda eğer x, 1'e eşitse, 12. satırda x, 1'e eşittir yazdırılır.
• 15. satırda eğer x, 2'ye eşitse 17. satırda x, 2'ye eşittir yazdırılır.
• 20. satırda eğer x, 3'e eşitse 22. satırda x, 3'e  eşittir  yazdırılır.

if-else if koşulu istenilen sayıda gerçekleştirilebilinir. 

Devamını oku

4017 Entegresiyle Yapılan Yürüyen Işık Devresi

Yürüyen ışık devreleri , entegrelerin çıkışlarına bağlanan ledlerin belli aralıklarla sırasıyla ışık vermesi prensibine dayanılarak oluşturulan devrelerdir. Bu devreler mikrodenetleyici entegreleriyle ya da bu sabit çalışma prensibi olan 4017 benzeri entegrelerle yapılabilir.

Aşağıdaki devre 4017 entegresiyle yapılan yürüyen ışık devresidir. Bu devrede ek olarak 4017 entegresine clock sinyali gönderen bir multivibratör devresi bulunmaktadır.  Şekil 1'de yürüyen ışık devresinin devre şeması yer almaktadır.

şekil 1

Devrede Kullanılan Malzemeler:

• 2x1 kohm
• 2x100 kohm
• 10x220 ohm
• 2x4.7 uF(mikroFarat)
• 2xBC237 NPN Transistör
• 1 adet 4017 entegresi
• 10xLed diyot

Devrenin Çalışma Prensibi:

Devre iki kısımdan oluşmaktadır. 

• 1. kısım saat sinyali üreten multivibratör devresi
• 2. kısım ise  ledlerin belli bir sırada yanmasını sağlayan 4017 entegre devresi

4017 entegresi clock bacağına gelen tetikleme sinyaliyle çıkışındaki yükleri belirli aralıklarla sırasıyla aktif yapan bir entegredir. Bu entegrenin tetikleme sinyali çeşitli devrelerle gerçekleştirilebilir. Bu devrede bu işlem multivibratör devresiyle sağlanmıştır. Tetikleme sinyali 555 entegresiyle yapılan devreden de elde etmek mümkündür. 

Devreye bakacak olursak 4017 entegresine gelen her tetikleme sinyaliyle 4017 çıkışlarından ilk önce Q0 çıkışı aktif olur ve bu çıkışa bağlı led yanar. Daha sonra diğer çıkışlar da sırasıyla aktif olur ve o çıkışa ait olan led ışık verir. Aynı anda sadece bir çıkış aktif olur ve o çıkışa ait led ışık verir  ve bu periyodik bir biçimde devam eder.  

Devredeki ledlerin ışık verme süresi tetikleme sinyalinin peryoduna yani sinyalin yüksekte ve düşükte kalma süreleriyle ilgilidir. Şekil 2'de  multivibratör devresinden elde edilen çıkış sinyalleri görülmektedir. Bu sinyaller kare dalga sinyallerdir. Yani tetikleme sinyalleridir. Bu sinyallere saat sinyali ya da tetikleme sinyalleri adı da verilebilir. Multivibratör devresinde iki adet tetikleme sinyali 1.çıkış ve 2. çıkışlardan elde edilir. İstediğimiz çıkıştan tetikleme sinyalini almamız mümkündür.  

şekil 2

4017 Entegresi

Aşağıdaki şekilde(şekil 3) 4017 entegresinin bacak isimleri yer almaktadır.  

                                                                                                                                                        

şekil 3

4017 entegresi 16 bacaklı bir entegredir.  4017 entegresinde bulunan pinlerden enable, reset, carry out pinleri devre kullanılırken şaseye bağlanır. Entegrenin şase ve pover  uçlarına gerekli enerji verilip devredeki clock pini gerekli tetikleme sinyalini aldıktan sonra entegre çıkışlarını belirli aralıklarla aktif yapar. 

Bu entegre sayıcı uygulamalarında, yürüyen ışık devrelerinde, kayan yazı uygulamaları gibi pek çok devrede kullanılabilir. 

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Aşağıdaki videoda 4017 entegresi kullanılarak yapılan yürüyek ışık devresi simülasyonu yer almaktadır. Simülasyon Proteus İsis programında yapılmıştır. 

Devamını oku

CCS C Döngüler

Döngüler Neden Kullanılır?

Programlama dillerinde döngüler, önemli bir yere sahiptir. Kod yazarken çok ama çok uzun bir satırı döngüler sayesinde  çok daha kısa bir şekilde yazabilmek mümkündür. Örneğin;

16F877A Pic mikrodenetleyicisinin C portuna bağlı olan çıkışlarına sırasıyla  0'dan 9'a kadar olan sayıları döngü kullanmadan yazalım.

---------------------------------------------------------
int  x=0;                
output_c(x);       //C portuna 0 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);      //C portuna 1 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 2 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 3 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 4 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 5 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 6 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 7 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 8 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);
output_c(x);       //C portuna 9 değeri gönderildi.
x++;
delay_ms(500);

--------------------------------------------------------------

Yukarıdaki kodlarla 0'dan 9'a kadar olan sayılar yaklaşık 30 satırla döngü olmadan tamamlandı.

C portuna 0'dan 9'a kadar olan sayıları yazdıran programı döngü kullanarak aşağıdaki şekilde yazabiliriz:

----------------------------
for(int i=0;i<10;++i)
{
   output_c(i);
   delay_ms(500);
}
-----------------------------

İşte bu kadar.  Evet 5 satırlık kodlar istenilen işlemler for döngüsü kullanılarak gerçekleştirildi. Döngüler bu örnekteki gibi pek çok işlemi gerçekleştirmemize olanak sağlar.

Şimdi bu döngüleri sırasıyla tanıyalım;

1- For Döngüsü

For döngüsünde belli bir sayıdan başlayarak bir işlemi istenilen sayıda tekrar edilir. For döngüsünün yapısı şu şekildedir;

for(ilk değer; koşul; yapılacaklar)
{
    işlemler
}

örnek1:16f877A entegresi kullanarak denetleyicinin A portuna bağlı olan pinlere 0'dan 5' e kadar olan sayılar atılacaktır. Gerekli programı yazınız.

çözüm:

şekil 1 

Şekil 1'de for döngüsünün kullanımıyla ilgili örnek yer almaktadır. 9. satırda for döngüsü başlatılmaktadır.  Bu örnekte for döngüsünün açıklaması şöyledir:

• Başlangıç değeri 0 olan bir i değişkeni tanımlanır. 
• i sayısının 10 küçük olup olmadığı kontrol edilir.
• Eğer i sayısı 10'dan küçükse i değeri 1 artırılır.
• i değişkeni 10 dan küçük olduuğu sürece parantez içerisindeki işlemler devam eder.
• i değişkeni 10 olduğu zaman döngüden çıkılır.
• Döngüde i sayısı sırasıyla 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 değerlerini alır ve  a portuna sırasıyla bu değerler  output_a(i); komutuyla gönderilir. 

2- While Döngüsü

While döngüsü aslında bir koşul döngüsüdür. Bu döngüyle bir şartın olup olmadığı kontrol edilir. Eğer istenilen şart sağlanırsa döngünün içerisindeki satırlar işletilir. Şart sağlanmaz ise döngüden çıkılır. 

While döngüsünün kullanımı şöyledir;

while(koşul ifadesi)

{

     işlemler

}

örnek2:  x adında sabit bir değişken tanımlansın. x değeri 0.5 saniye aralıklarla 1 artsın ve bu artış x                 değeri 10 olana kadar devam etsin ve bu arada b portuna bağlı ledler 100 ms aralıklarla yanıp             sönsün. x değeri 10 olduğunda döngüden çıkılsın. Gerekli programın kodlarını yazınız?

çözüm:

şekil 2

Şekil 2'deki çözümde while döngüsünün kullanımıyla ilgili çözüm yer almaktadır.  Örnekte  while döngüsü 10. satırdan başlamaktadır.  Örnekte döngünün kullanımı şöyledir: 

• 10. satırdaki koşulda x'in 10'dan küçük olup olmadığı kontrol ediliyor. 
• x değişkeni 10'dan küçük olduğu sürece while döngüsü 10. ve 15. satırlar arasında işletilir. x'in 10 dan küçük olduğu durumlarda x sırasıyla 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 değerlerini alır ve her değerde b portuna bağlı ledler 500 ms aralıklarla yanıp söner.
• x değişkeni 10 olduğu anda döngüden çıkılır.
• 18. satırda ise ana program sonlandırılır. 

3-Do-While Döngüsü

Do While döngüsü while döngüsüyle aynı işlevi görür. Do-While döngüsünün kullanımı şöyledir;

do

{

     işlemler

}while(koşul ifadesi);

Örnek2' deki soru do-while döngüsüyle şu şekilde çözülür:

şekil 3

şekil 3'de do-while döngüsüyle ilgili örnek çözüm yer almaktadır. Örneğe bakacak olursak;

• 17. satırda x sayısının 10'dan küçük olup olmadığı kontrol edilir. Eğer x 10'dan küçükse do-while döngüsü içerisindeki işlemler gerçekleştirilir yani 12 ve 17. satırlar arasındaki satırlar işletilir.
• x sayısı 10 olduğunda ise döngüden çıkılır ve program 19. satırda sonlandırılır. 

4-Sonsuz Döngüler

Sonsuz döngüler, programlamada bir işin sürekli yapılması istenilen durumlarda kullanılır. Sonsuz döngü içerisindeki ifadeler sürekli tekrarlanır. Yani sürekli aynı işlemler yapılır. 

örnek3: mikrodenetleyicinin b portuna bağlı olan ledler 1 saniye aralıklarla sürekli yanıp sönsün. Gerekli kodları yazınız. 

Sonsuz döngüler while, do-while ve for döngüleriyle oluşturulabilir.

• while döngüsü sonsuz döngü olarak şu şekilde oluşturulur:

          while(1)

         {

          işlemler

          }

• do-while döngüsü sonsuz döngü olarak şu şekilde oluşturulur:

          do
         {
          işlemler
          }while(1)

• for döngüsü sonsuz döngü olarak şu şekilde oluşturulur:

         for(;;)
         {
         işlemler
          }

örnek3, while sonsuz döngüsüyle şu şekilde oluşturulur(şekil 4);

şekil 4

örnek3, do-while sonsuz döngüsüyle şu şekilde oluşturulur(şekil 5);

şekil 5

örnek3, for sonsuz  döngüsüyle şu şekilde oluşturulur(şekil 6);

şekil 6

Devamını oku