27 Ekim 2017 Cuma

Diyotlu Kırpıcı Devreler (Diode Clipping Circuits)

Diyotlu kırpıcı devreler , aynı zamanda sınırlayıcı devreler olarak da adalandırabilir. Bu devreler bir ac sinyal üzerinde pozitif kırpma, negatif kırpma ya da her iki yönde kırpma işlemi gerçekleştirir.

kırpıcılar

Kırpıcı devrelerde genellikle sinyal diyotları kullanılır . Bu diyotlar  ideal diyotlar ve öngerilimli diyotlar olmak üzere iki kısma ayrılır. Çıkış sinyalleri bu diyotlara göre çizilecektir.

clipper circuits

Temel Elektronik Eğitim Seti'ne yandaki linkten ulaşabilirsiniz >>>https://www.udemy.com/course/temel-elektronik-egitimi/

Öngerilimli diyotlar silisyum ve germanyum tipi diyotlardır. Silisyım diyotların iletime geçme gerilimleri yaklaşık olarak 0.7 volt , germanyum tipi diyotların iletime geçme gerilimleri yaklaşık olarak 0.3 volt civarındadır.

Kenetleyici devreler şu şekilde sınıflandırılır:

  1. Öngerilimsiz pozitif paralel kırpıcı
  2. Öngerilimsiz negatif paralel kırpıcı
  3. Öngerilimsiz pozitif ve negatif paralel kırpıcı
  4. Öngerilimli pozitif paralel kırpıcı
  5. Öngerilimli negatif paralel kırpıcı
  6. Öngerilimli pozitif ve negatif  paralel kırpıcı
  7. Öngerilimsiz pozitif seri kırpıcı
  8. Öngerilimsiz negatif seri kırpıcı
  9. Öngerilimli pozitif seri kırpıcı
  10. Öngerilimli negatif seri kırpıcı


1.Öngerilimsiz Pozitif Paralel Kırpıcı (Positive Diode Clipping Circuits)

Positive Diode Clipping Circuits


Öngerilimsiz pozitif paralel kırpıcı devresi giriş sinyalinin pozitif kısmını kırpma işlemini gerçekleştirmektedir. Kullanılan diyot silisyum tipi bir diyotdur. Giriş sinyalinin pozitif alternansı 0.7 volt değerine ulaştığında diyot iletime geçer ve  üzerinde 0.7 voltluk bir gerilim değeri vardır ve bu değer çıkışta görülür.  Giriş sinyalinin negatif alternansında diyot kesimdedir ve açık bir anahtar gibidir. Böylece negatif giriş sinyali olduğu gibi çıkışta görülür. 

Aşağıdaki videoda öngerilimsiz pozitif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır.



2.Öngerilimsiz Negatif Paralel Kırpıcı (Negative Diode Clipping Circuits)



Öngerilimsiz negatif paralel kırpıcı devresi giriş sinyalinin negatif kısmını kırpma işlemini gerçekleştirmektedir. Kullanılan diyot silisyum tipi bir diyotdur. Giriş sinyalinin negatif alternansı 0.7 volt  değerine ulaştığında diyot iletime geçer ve  üzerinde 0.7 voltluk bir gerilim değeri vardır ve bu değer çıkışta görülür.  Giriş sinyalinin pozitif alternansında diyot kesimdedir ve açık bir anahtar gibidir. Böylece negatif giriş sinyali olduğu gibi çıkışta görülür. 

Aşağıdaki videoda öngerilimsiz negatif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır.



3.Öngerilimsiz Pozitif  ve Negatif Paralel Kırpıcı (Clipping of Both Half Cycles)

Clipping of Both Half Cycles



Öngerilimsiz pozitif ve negatif paralel kırpıcı devresi giriş sinyalinin pozitif ve kısmını kısmını kırpma işlemini gerçekleştirmektedir. Kullanılan diyot silisyum tipi bir diyotdur. Giriş sinyalinin pozitif alternansı 0.7 volt  değerine ulaştığında D1 diyodu  iletime geçer ve  D2 kesimdedir. Çıkışta D1 diyodunun üzerindeki pozitif 0.7 voltluk değer görülür. Giriş sinyalinin negatif alternansı 0.7 volt  değerine ulaştığında D2 diyodu  iletime geçer ve  D1 kesimdedir. Çıkışta D2 diyodunun üzerindeki negatif kırpılmış 0.7 voltluk değer görülür. 

Aşağıdaki videoda öngerilimsiz pozitif ve negatif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır.


4.Öngerilimli Pozitif  Paralel Kırpıcı (Positive Bias Diode Clipping)


Positive Bias Diode Clipping


Öngerilimli pozitif paralel kırpıcı devresinde giriş sinyalinin pozitif alternansı 0.7 volt değerine ulaştığında  D1 diyodu iletimdedir ve üzerinde 0.7 volt değerinde bir gerilim değeri oluşur. D1 diyoduna seri bağlı olan Vbias gerilimi de D1 gerilimine eklendiğinde girişin pozitif alternansı için çıkış sinyalinde 0.7+Vbias gerilimi görülür. Girişin negatif alternansı için D1 diyodu kesimdedir ve negatif alternans olduğu gibi çıkışa aktarılır. 

Aşağıdaki videoda öngerilimli pozitif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır. 



5.Öngerilimli Negatif  Paralel Kırpıcı (Negative Bias Diode Clipping)

Negative Bias Diode Clipping


Öngerilimli negatif kırpıcı devresinde giriş sinyalinin negatif alternansı 0.7 volt değerine ulaştığında  D1 diyodu iletimdedir ve üzerinde 0.7 volt değerinde bir gerilim değeri oluşur. D1 diyoduna seri bağlı olan Vbias gerilimi de D1 gerilimine eklendiğinde girişin negatif alternansı için çıkış sinyalinde -(0.7+Vbias) gerilimi görülür. Girişin pozitif alternansı için D1 diyodu kesimdedir ve pozitif alternans olduğu gibi çıkışa aktarılır. 

Aşağıdaki videoda öngerilimli negatif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır.



6.Öngerilimli Pozitif ve Negatif  Paralel Kırpıcı (Diode Clipping of Different Bias levels)

Diode Clipping of Different Bias levels

Öngerilimli pozitif ve negatif paralel kırpıcı devresi giriş sinyalinin pozitif ve kısmını kısmını kırpma işlemini gerçekleştirmektedir. Kullanılan diyot silisyum tipi bir diyotdur. Giriş sinyalinin pozitif alternansı 0.7 volt  değerine ulaştığında D1 diyodu  iletime geçer ve  D2 kesimdedir. Çıkışta D1 diyodunun üzerindeki pozitif 0.7 voltluk değer ve D1 diyoduna bağlı 4V luk değerin toplamı yani (0.7+4) voltluk bir değer görülür. Giriş sinyalinin negatif alternansı 0.7 volt  değerine ulaştığında D2 diyodu  iletime geçer ve  D1 kesimdedir. Çıkışta  -(0.7+6) voltluk bir değer görülür.

Aşağıdaki videoda öngerilimli pozitif ve negatif paralel kırpıcı devresinin çalışma şekli ve giriş sinyaline göre çıkış sinyalinin nasıl çizildiği anlatılmıştır.



Diğer kırpıcı devrelerle ilgili eğitimleri aşağıdaki videolardan izleyebilirsiniz.





26 Ekim 2017 Perşembe

Ölçü Aleti (Multimetre) Nedir? , Ne İşe Yarar?, Nasıl Kullanılır?

Elektronikte kullanılan pek çok devre elemanını zaman zaman ölçme ihtiyacı hissederiz.  Elektronik devre elemanlarını ölçmeye yarayan cihazlara ölçü aleti ya da multimetre denilir.

Ölçü aletleri kullanım şekline göre dijital ölçü aleti ve analog ölçü aleti olmak üzere iki kısma ayrılır. Günümüzde genel olarak daha kullanışlı ve kolay ölçme işlevlerinden dolayı dijital ölçü aletleri kullanılmaktadır.

Ölçü aleti kullanım şekli şöyledir;



Dijital Ölçü Aletleri

Dijital ölçü aletleri fiyatlarına ve performanslarına göre piyasada pek çok çeşidi mevcuttur. Dijital ölçü aletleri genel olarak akım, gerilim, direnç gibi ölçümler gerçekleştirmektedir. Daha çok özellikli ölçü aletlerinde ise frekans, sıcaklık, nem gibi analog ölçümler gerçekleşebilmektedir.

Aşağıdaki şekilde çeşitli dijital ölçü aletleri yer almaktadır.


multimetre , ölçü aleti
-dijital ölçü aletleri-


Analog Ölçü Aletleri

Analog ölçü aletleri , dijital ölçü aletleriyle aynı işlevi gerçekleştirmektedir. Bu ölçü aletlerinde ibre mevcuttur. İbrenin aldığı konuma göre kullanıcılar ölçüm değerlerini okurlar. Analog ölçü aletleri günümüzde pek fazla kullanılmamaktadır. Günümüzde dijital ölçü aletleri daha sık kullanılır.

Aşağıdaki şekilde analog ölçü aletleri yer almaktadır.

ölçü aleti , multimetre
-analog ölçü aletleri-



Ampermetre ve Voltmetre

Biz bir devrede akım ve gerilim ölçmek istiyorsak ampermetre ve voltmetre gibi ölçüm cihazlarıyla bu ölçüm işlemlerini gerçekleştirebiliriz. Aslında yukarıda belirttiğim dijital ölçü aletleriyle bu işlemleri gerçekleştirebiliriz.

Aşağıdaki şekilde ampermetre ve voltmetre yer almaktadır.

ampermetre voltmetre
-ampermetre ve voltmetre-

Ampermetre ve Voltmetre Devreye Nasıl Bağlanır?

Ampermetre akım ölçer . Voltmetre ise gerilim ölçer .  Peki akım ve gerilim nedir? Önce bu tanımları yapalım.

Akım: elektron hareketidir ve ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır.

Gerilim: iki nokta arasındaki potansiyel farktır. Gerilim voltmetre ile ölçülür. Voltmetre devreye paralel bağlanır.

Unutmayın!!!

AKIM AKAR, GERİLİM DÜŞER. 

Ampermetre ve voltmetre devreye aşağıdaki gibi bağlanır.

voltmetre devreye nasıl bağlanır
-ampermetre ve voltmetre bağlantısı-






















7 Ekim 2017 Cumartesi

Diyotlu Doğrultmaç Devreleri (Regüle Devreleri)

Doğrultmaç devreleri (rectifier circuit), sinyalleri doğrultma işleminde bulunur. Şöyle ki , elimizde sinüsoidal bir sinyal olduğunu düşünürsek bu sinyalin negatif kısımlarını kırpma işlemini doğrultma devreleriyle gerçekleştirebiliriz.  Doğrultmaç devreleri regülasyon işlemini gerçekleştirir.

Doğrultucu devreler (regüle devreleri) genel olarak 3 gruba ayrılır. Bunlar:

  • Yarım dalga doğrultucu  (Half wave rectifier)
  • Orta uçlu tam dalga doğrultucu     (mid-wave full wave rectifier)
  • Köprü tipi tam dalga doğrultucu  (bridge type full wave rectifier)

Yarım dalga doğrultucular, giriş sinyalinin sadece pozitif ya da sadece negatif kısmını kırpma işlemini gerçekleştirler. 

half wave rectifier
-yarım dalga doğrultucu devre-

Yarım dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:




Tam dalga doğrultuculardan orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave rectifier, center-tapped design.), yarım dalga doğrulltmaç devresine göre daha kararlı çıkış verir. Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresinde üç uçlu transformatör kullanılır. 

Full-wave rectifier, center-tapped design
-orta uçlu tam dalga doğrultucu-
Orta uçlu transformatörlü tam dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:



Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave bridge rectifier), orta uçlu tam dalga doğrultmaç devresi ile aynı çıkışı verir. Köprü tipi doğrultmaç devresinde iki uçlu transformatör kullanılır. Köprü tipi doğrultmaç devresinin giriş çıkış sinyalleri aşağıdaki gibidir. 

Full wave bridge rectifier
-köprü tipi doğrultmaç devresi-
Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi ile ilgili ders videosu için tıklayınız:



Bu yazı aşağıdaki içeriklerle uyumludur:

-Doğrultmaç devreleri (rectifier circuits)
-Yarım dalga doğrultucu  (Half wave rectifier)
-Orta uçlu tam dalga doğrultucu (Full-wave rectifier, center-tapped design)
-Köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi (Full-wave bridge rectifier)
-Yarım dalga ve tam dalga doğrultucular
-Tam dalga doğrultucu formülleri
-Yarım dalga doğrultucu örnek sorular
-Tam dalga doğrultucu devre şeması
-Alternatif akımı doğru akıma çeviren cihaz
-Elektrik elektronik mühendisliği ders notları