Öncelikle değişken kavramından bahsetmek gerekirse , değişken aslında bir tanımlamadır. Programlamada pek çok sayı ya da ifade kullanılır. Bu ifade ya da sayıların türünü programlamada belirtmemiz gerekir. Bu sayılar ya da ifadeler büyüklüğüne göre, negatif ya da pozitif olmasına göre ve bunlar gibi pek çok özelliğe göre farklı türlere ayrılırlar. İşte bu türlere veri tipi (değişken tipi) tanımını verebiliriz.
örneğin;
int x=16; ifadesinde x 'in int yani integer adı altında bir veriye sahip olduğunu ve x'in 16 değerine eşit olduğunu söylemek mümkündür.
Aşağıdaki tabloda veri tipleri ve verilerin genişlikleriyle alabileceği değer aralıkları yer almaktadır. .
-şekil 1-
Tablo 1'e bakacak olursak;
short tipinin bit genişliğinin 1 olduğu görülmektedir ve bu değişken sadece 0 ve 1 değerlerini alabilir.
int tipinde bit genişliğinin 8 olduğu ve bu değişkenin 0 ile 255 arasında değer alabileceği görülmektedir.
char tipi ise karakter tanımlamalarında kullanılan bir veri türüdür. Dikkat edilirse bu char ingilizce character kelimesinin kısaltılmışıdır. Yani char değişkeni bir karakter tanımlamasıdır.
float değişkeni ise 32 bit genişliğindedir ve ondalıklı sayıları tutar.
Programlamada kullanılan en çok veri tipleri int, char, float isimlerindeeki tiplerdir. Bu veri tiplerinin başlarına getirilen short , signed gibi ifadeler bu tiplerin işaretli, kısa vb. olduğunu gösterir.
Bir de veri tiplerinin sağ tarafına yazılan değişken ifadeleri kullanılır. Değişkenler ise sayıları ya da karakterleri temsil ederler.
-şekil 2-
Şekil ikiye bakacak olursak;
int x=5; ifadesinde x değişkeni bir integer dır ve 5 sayısına sahiptir.
char dizi ifadesinde ise dizi bir karakter tanımalamasıdır ve char tipindedir. Değer aralığı ise belirtilmemiştir.
-şekil 3-
Şekil 3' e bakacak olursak;
dizi adı altında bir değişken tanımlanmıştır. Aslında bu bir dizi'dir .
Zaman gecikmeli çalışan devre transistörle ledi kontrol etme ve kondansatörün şarj deşarj durumuna göre ledin yanıp sönme zamanının ayarlanması mantığına dayalı olarak çalışan bir devredir.
Şekil 1 de devrenin şeması yer almaktadır.
-şekil 1-
Devrede Kullanılan Elemanlar:
120k,330R direnç
1 adet 100 uF kutuplu kondansatör
1 adet bc237 NPN transistör
1 adet led diyot(ışık yayan diyot)
1 adet buton
12 volt güç kaynağı
Devrenin Çalışma Prensibi:
Devreye enerji verildiğinde T1 transistörü ilk anda kesimdedir. Çünkü transistörün beyzi gerekli polarmayı yani pozitif polarmayı alamaz. Doğal olarak devredeki led diyot ışık vermez. C kondansatörü transistörün B-E uçlarına paralel bağlanmıştır. Kondansatör 0.7 volta yani transistörün B-E eşik gerilimine şarj olduğunda transistör iletime geçer ve transistörün E-C uçlarından bir kollektör akımı akmaya başlar. Böylece devredeki led diyot ışık verir. Devredeki butona basıldığında kondansatör deşarj olmaya başlar ve T1 transistörü kesime gider ve led söner yani ışık vermez. Butondan elimizi çaktiğimizde kondansatör tekrar şarj olmaya başlar ve kondansatör üzerindeki gerilim 0.7 volt olduğunda transistör iletime geçer ve led tekrar ışık verir. Devre bu şekilde senkronize bir biçimde çalışır.
Devrede bulunan led diyodun ışık verme zamanı devredeki kondansatörün değerine ve transistörün eşik gerilimine bağlı olarak değişir. Transistörün eşik gerilimi yüksek olursa transistör daha geç iletime geçer ve led daha geç ışık verir.
BC237 Transistörü:
BC237 bir NPN transistördür ve emiter , beyz , kollektör uçlarından oluşur. Transistörün beyz-emiter eşik gerilimi 0.7 volttur yani bu transistörü iletime geçirebilmek için 0.7 volt değerinde bir gerilim uygulamamız gerekir.
Aşağıdaki şekilde bir BC237 NPN transistörünün dış görünüşü ve sembolü gösterilmektedir.
Proteus İsis' de elektronik devre şeması çizimi yapabilmek için öncelikle elektronik bilgisi olması bir avantaj sağlar. Yapacağımız devreye de hakim olmamız gerekir. Ayrıca devredeki elektronik devre elemanlarının bazı temel özelliklerini bilmemiz gerekir.
İsis programında çizim yaparken aşağıdaki adımlar uygulanır:
Öncelikle elimizde çizilecek devrenin her görünümüne sahip olunması gerekmektedir.
File-New Project kısmından yapılacak proje için isim oluşturulur ve proje sayfası açılır.
Daha sonra araç çubuğunda yer alan component mode simgesine tıklanır ve pick devices simgesine tıklanır.
Yukarıdaki resimdeki P (pick devices) simgesine tıklanır.
Pick devices penceresinden seçilmek istenen eleman 'keywords' kısmına yazılır ve ekrana çıkan elemanna çift tıklanarak eleman Devices kısmına gelir. Örneğin bir adet kırmızı led seçelim ve elemanları devices penceresine getirelim.
Bu şekilde eklenmek istenen elemanlar yukarıdaki adımlar izlenerek teker teker seçilir ve çalışma ekranına getirilir.
Daha sonra elemanlar arasında bağlantı yapılır. Bu bağlantıyı yapmak için mouse elemanın bacağı üzerine getirilir ve anında bir bağlantı simgesi görünün ve diğer elemanla bağlantı gerçekleştirilir.
Bu şekilde devre çizimi gerçekleştirilmiş olur.
Son adım olarak ise simülasyon için simülation simgesine tıklanır ve devre çalıştırılır. İsis' de devre çalışma mantığı genel olarak bu şekildedir.
Yukarıdaki adımlar izlenerek proteus'da bir devrenin şeması çizilir ve simülasyonu gerçekleştirilir. Devre üzerinde simülasyonu gerçekleştirdikten sonra istenilen noktlar üzerinde gerekli ölçümler yapılır ya da başka işlemler gerçekleştirilir.
Aşağıdaki video'da bir, bir buton , direnç ve 5 voltluk batarya elemanlarından oluşan bir devre yer almaktadır. Devre kurulduktan sonra simülasyonu yapılmıştır ve butona basılınca ledin yanması sağlanmıştır. Ayrıca devredeki dirence ve lede paralel olarak birer tane voltmetre bağlanmıştır ve bu elemanlar üzerindeki voltaj ölçümleri yapılmıştır.
Flip flop devresi, karşılıklı ledlerin ya da lambaların yanıp sönmesi mantığına dayanarak oluşturulan bir elektronik devredir . Bu devrede amaç bir led yanarken diğerinin sönmesidir.
Bir demir döküm atölyesini düşünürsek, döküm ustasının elinde iki adet çekiç olduğunu varsayalım. Usta demiri döverken elindeki iki çekici ayna anda demire vurmaz. Çekicin bir tanesini demire vururken diğerini havada tutar ve bu işi senkronize bir şekilde gerçekleştirir.
Yukarıdaki flip flop devresi board ya da plakete kurulabilir. Ayrıca Proteus programında devrenin simülasyonu yapılıp çalışma prensibini kavramak mümkündür.
Devrenin Çalışma Prensibi:
Devreye enerji verildiğinde kondansatörlerin şarj olma durumuna göre iki kondansatörden biri diğerine göre daha erken şarj olur. Bunun nedeni kondansatörlerin yapılarından kaynaklamnaktadır. Değerleri aynı olsa bile her kondansatör aynı anda sarj ya da deşarj olmaz.
Q1 transistörüne bağlı kondansatörün diğerine göre daha erken şarj olduğunu varsayalım. Yani c2 kondansatörünün c1 kondansatörüne göre önce şarj olduğunu varsayalım. Dolayısıyla Q1 transistörünün beyzi c2 kondansatörü üzerinden şarj olur. c2 kondansatörüne bağlı led yani yeşil led yanar . Q1 transistörü iletime geçtiği anda c2 kondansatörü bu sefer deşarj olur. Tam bu sırada c1 kondansatörü şarj olur ve Q2 transistörünü iletime sokar ve kırmızı led yanar. Bu işlem senkronize bir şekilde gerçekleşir.
Aşağıdaki video'da flip flop devresi proteus programında kurulup çalışması incelenmiştir. Proteus programının demosunu http://www.labcenter.com/download/prodemo_download.cfm#professional linkinden indirip kurabilirsiniz.
Devrede kullanılan kondansatör 100 uF lık kutuplu bir kondansatördür ve şarj deşarj olarak üzerine enerji yükler ve belli bir süre sonra üzerindeki enerjiyi boşaltır. Kondansatörün şarj ve deşarj olma durumu kondansatörün değerine bağlı olarak değişir.
Devrede bulunan transistörler BC547 ismine sahip NPN transistörlerdir. Bu transistörlerin beyzi pozitif polarma alığından transistörü iletime sokar.
Aşağıdaki resimde bc547 entegresinin dış görünüşü ve bacak bağlantı yapısı görülmektedir.
Şekil 1'deki flip flop devresinde ledlerin yanıp sönme süresi kondansatörlerin kapasite değerine ve direnç değerlerine bağlı olarak değişir.
şekil 3' deki kutuplu kondansatörün + ve - uçları bulunmaktadır. kondansatörün eksi kutbu devrenin şase kısmına gelmektedir. Kondansatörlerin kapasite değerleri devredeki transistölerin iletime ve kesime gitme sürelerini etkilemektedir. Bu süreler de devrede kullanılan led diyotların yanma ve sönme sürelerini etkiler.
Flip flop devresi baskı devre şeması için tıklayınız>>>https://goo.gl/n4H1wF Flip flop devresi baskı devre eleman yerleşim görüntüsü için tıklayınız>>>https://goo.gl/FKcBXS Flip flop devresi 3 boyutlu eleman yerleşim üst görüntüsü için tıklayınız>>>https://goo.gl/vab6Ng
Seri devreler, birbiri ardına bağlanmış, aralarında başka herhangi bir eleman bulunmayan elemanlardan oluşan devrelerdir. Seri direnç devreleri de birbiri ardına bağlanan dirençlerden oluşurlar. Bu devrelerde çeşitli hesaplamalar yapmak mümkündür.
Şekil 1 deki devre 3 adet direncin birbirine seri bağlanmasıyla oluşturulmuş bir devredir.
Bu devre toplam direnç, R1, R2 ve R3 dirençlerinin birbirleriyle toplanmasından elde edilir. Rt=R₁+R₂+R₃' dür
Seri Devrelerde Akım Bulma
Seri direnç devrelerinde akım hesabı yaparken şunlara dikkat edilmelidir:
Seri devrelerde akım sabittir, değişmez.
Her bir devre elemanı üzerinden geçen akım eşittir.
Akım kanağı devreye her zaman seri bağlanır.
*Şu ifadenin unutulmaması gerekir; AKIM akar, GERİLİM düşer. Akım her zaman devreden akar. Gerilim ise devre elemanın üzerine düşer . Yani o eleman üzerinde potansiyel bir fark oluşur. Akımın yönü nasıldır?
Akımın yönü elektroniğin konuşulduğu hemen hemen her ortamda tartışılır. Devreden akan akımı hiçbir zaman gözümüzle göremeyiz. Dolayısıyla bir noktada buluşmak gerekir. Akımın yönü - den + ya doğrudur.
Seri devrelerde her bir eleman üzerinden geçen akım kaynak akımına eşittir. Yani devredeki bütün elemanlar üzerindeki akımlar birbirine eşittir. Aşağıda seri bağlı bir direnç devresi görülmektedir.
Yukarıdaki devrede dirençler üzerinden geçen akım I akımına yani kaynak akımına eşittir ve akımın yönü eksiden artıya doğrudur. Sonuç olarak;
I=I₁=I₂=I₃'dür. Bu formülden anlaşılacağı üzere devredeki direnç değerleri birbirinden farklı bile olsa direnç akımları birbirine eşittir.
Yukarıdaki devrede I akımının 1 amper olduğunu varsayarsak devreki dirençlerden geçen akımlar da 1 amper olur.
Seri Devrelerde Gerilim Bulma Seri devrelerde her bir direnç üzerine düşen gerilimler , dirençlerden geçen akımların dirençlerin kendi değerleriyle çarpımına eşittir. Yani VIR üçgeninden hareketle V=IXR formülünden yola çıkarak gerilim değerlerini hesaplayabiliriz. Devrenin toplam gerilimi ise herbir direnç üzerine düşen gerilimlerin toplamına eşittir. Aşağıdaki bir seri direnç devresi yer almaktadır.
Devredeki dirençlere düşen gerilimler V₁, V₂ ,V₃ dür. Dolayısıyla
R1 direnci üzerine düşen gerilim V1 dir.
R2 direnci üzerine düşen gerilim V2 dir.
R3 direnci üzerine düşen gerilim V3 dür.
Herbir gerilimin değeri;
V₁=IxR₁
V₂=IxR₂
V₃=IXR₃ dür.
Dolayısıyla V=V₁+V₂+V₃ 'dür.
Aşağıdaki video da seri devrelerde eğdeğer direnç, akım ,gerilim değerlerinin nasıl bulunacağı ile ilgili ders video su yer almaktadır.
Aşağıdaki video'da seri direnç devreleriyle ilgili örnek sorular yer almaktadır.
Ohm kanunu temel formülü; V=IXR dir. Ohm kanununda bu formül ohm kanununu özetlemektedir.
VIR ÜÇGENİ
Bu üçgene baktığımızda; V=IXR I=V/R R=V/I olduğu anlaşılır. Akım , gerilim ve direnç arasındaki formüllere bakacak olursak şu kanıya varmış oluruz. Akım, gerilimle doğru orantılı, dirençle ters orantılıdır. Yani, devredeki gerilim sabit kalmak koşuluyla devredeki akım artarsa devrenin direnci azalır. soru:Bir elektrik devresin 100 ohm luk dirençten geçen akım 5 amperdir. Devreye uygulanan gerilim 100 volt olduğuna göre devrenin direncinin değeri nedir? çözüm: verilinleri yazarsak; V=100 volt I=5 amper R=? R=V/I bağıntısından R=100/5 ise R=20 ohm olarak bulunur.
soru:Kapalı bir elektrik devresinde bulunan 100 ohm luk direnç üzerinde oluşan potansiyel fark 10 voltluk değere sahiptir. Devreden geçen akımı bulunuz? çözüm: verilenleri yazarsak; V=10 volt R=100 ohm I=? I=V/R bağıntısından I=10/100 ise I=0.1 amper değeri bulunur. Aşağıdaki video da ohm kanunu bağıntıları hakkında bilgi verilmektedir.
Ohm Kanunu Nedir? Bir elektrik devresinden geçen akım, devreye uygulanan gerilimle doğru orantılı, devre direnciyle ters orantılıdır. İşte bu bağıntıyı veren kanuna OHM KANUNU denir. Ohm Kanununda Temel Kavramlar: Ohm kanununda bilinmesi gereken üç önemli kavram şunlardır:
Akım
Gerilim
Direnç
,
Şimdi bu kavramarı tanıyalım:
Akım:
Bir iletlenden birim zamanda geçen elektron miktarına akım denir. Kısacası akım elektron hareketidir.
Akımın birimi amperdir. A harfiyle gösterilir.
Akım ise I harfiyle ifade edilir. Örneğin: I=5 A , I=3.2 A
Akım kaynağı devreye seri bağlanır.
Gerilim:
Gerilim, iki nota arasındaki potansiyel farktır.
Gerilimin birimi volttur. V harfiyle gösterilir.
Gerilim U ya da V harfleriyle ifade edilebilir. Örneğin; U=12 V, U=220 V
Gerilim kaynağı devreye paralel bağlanır.
Direnç:
Direnç, akıma karşı gösterilen zorluktur. Yani adından da anlaşılacağı üzere direnç akıma zorluk gösterir yani akıma direnir. Bundan dolayı adına direnç denmiştir.
Direncin birimi ohm'dur.
Direnç R harfiyle gösterilir.
Direnç bağlantıları seri , paralel ve karışık bağlantı şeklinde olabilir.
İşte kapalı bir elektrik devresi;
Yukarıdaki devre kapalı bir elektrik devresidir. Bu devreden bir I akımı geçmektedir ve bu I akımına zorluk gösteren bir R direnci mevcuttur. Dolayısıyla R direnci üzerinde bir potansiyel fark oluşmuştur. İşte bu potansiyel farkın adı V'dir. Ayrıca V devrede kaynak görevi görmektedir ve devrede bir gerilim oluşturmaktadır.
Bir devreden akım geçmesi için o devre kapalı bir devre olması gerekmetedir. Peki kapalı devre ve açık devre nedir?
Yukarıdaki şekillerden şekil 1 deki devre kapalı bir devredir. Bu devrenin elektrik devresi olduğunu varsayarsak bu devreden akım geçer. Fakat ikinci devre açık bir devredir ve bu devreden bir akım geçmesi söz konusu değildir.
Aşağıdaki vide o da ohm konunu ile ilgili temel bilgiler yer almaktadır.
Baskı devre çizim programı olan aresi kullanabilmek için pek çok seçenek mevcuttur. Bu seçenekleri kullanırken karşımıza çeşitli menüler ve menülerin içerisinde yer alan çeşitli araçlardan bahsetmek mümkündür. Ares menüleri ve araçları ingilizce diliyle sunulduğu için başlangıç seviyesinde dil bilmek bize avantaj sağlayacaktır.
Aşağıdaki resimde ares arayüz çubukları ve arayüz araçları yer almaktadır. Bu araçlar üzerindeki menüler bilindiği zaman ares ile ilgili çizimlerimizi rahatlıkla yapabiliriz.
Ares(Advanced Routing and Editing Software) , bilindiği gibi Proteusun PCB yani baskı devre kısmının hazırlandığı pakettir ve aşağıdaki özellikler Ares kullanıcıları için önemli bir avantajdır.
Ares de 16 kata kadar PCB çizimi yapmak mümkündür.
Otomatik baskı devre oluşturma özelliği oldukça fazla avantaj sağlar.
Pdf, bitmap, metafile, dxf gibi birçok uzantılı dosya formatlarda çıkış almak mümkündür.
Plaket boyutu 10 metrekareye kadar ayarlanabilir.
Yukarıdaki özelliklere ek olarak pek çok özellik Aresi kullananla riçin büyük avantajdır. Ares de çizim yaparken tasarım alanı kullanılır. Basit çizimler için elle çizim de yapılabilir.
Çok katmanlı olması da Ares'in bir diğer önemli özelliğidir.
Aşağıdaki resimde Ares de kullanılan çubukların ve araçların görünümü verilmiştir.
Aşağıdaki video da Ares de kullanılan araçlar ve menülerin ne olduğu ve ne işe yaradığıyla ilgili anlatım yer almaktadır.
Öncelikle Ares'in ne olduğundan bahsetmek istiyorum. Ares, baskı devre çizim programıdır. Pcb çizmeye yarar. Ares programı proteus içinde bulunan bir kısımdır.
Önceki yazımda da bashsettiğim gibi programı, ARES ve İSİS olmak üzere ikiye ayrılıyordu. İsis elektronik devre çizim ve devre simülasyon işlemini gerçekleştirmek için kullanılıyordu. İsiste çizilen şemanın baskı devresini çıkarmak için ise Ares kullanılır.
Ares programında baskı devre çıkarma işlemi çok zor bir işlem değildir. Çünkü, İsis de çizilen devre otomatik olarak Ares'e aktarılır ve böylece İsisdeki şemanın baskı devresini çıkarma işlemi kolaylaşır.
Aşağıdaki resimde örnek bir devrenin baskı devre şeması yer almaktadır:
Yukarıdaki devre Ares de otomatik olarak oluşturulmuş bir vumetre devresinin baskı devre şemasıdır. Baskı devreyi bu şekilde çıkarmak için Ares de bazı ayarlamalar yapılması gerekir. Tabi ki bunlardan önce devrenin İsis de çizlmesi gereklidir. İsisde çizilen devre Ares'e aktarıldıktan sonra gerekli çizim işlemleri otomatik olarak yapılır.
,
Ares de baskı devre oluşturma işlemi elle de yapılır fakat daha fazla zaman alacağından ve karmaşık devrelerde direk elle çizmek çok zor olduğundan bu yöntem çok fazla kullanılmaz.
Aşağıda yer alan video da Ares programıyla ilgili giriş niteliğindeki bilgilere ulaşabilirsiniz.
Günümüzde pek çok elektronik devreyle karşı karşıya bulunmaktayız. Bilindiği gibi elektronik devreleri de oluşturmak için elektronik devre elemanlarına ihtiyaç duyulur. Elektronik devreler plaketlere ya da bread board lara kurulur fakat zaman zaman kurmak istediğimiz devrelere ait elektronik elemanları bulamayabiliriz ya da devreleri plaketlere ve bread board lara kurmak için yeterli zamanımız olmayabilir. İşte bu noktada bilgisayarda devre çizebileceğimiz ve daha çabuk baskı devre oluşturabileceğimiz bir programa ihtiyaç duyarız. PROTEUS, bu programlardan bir tanesidir ve oldukça geniş bir kütüphaneye sahiptir.
İsis, devre şeması çizim programıdır. Aynı zamanda İsis programında çizilen devrelerin simülasyonu yapılabilir. Simülasyon kavramının içinde pek çok bilgiden bahsedebiliriz.
Peki isis programında neler yapılabilir:
İstenilen düzeyde elektronik devreler çizilebilir
Çizilen devrelerin istenilen noktalarında akım,gerilim, güç vb. ölçümler yapılabilir
Oluşturulan devrelerin giriş çıkış sinyalleri ölçülebilir.
Oluşturulan devrelerin akım gerilim karekteristikleri incelenebilir.
Yukarıda sıralanan maddelere ek olarak isis de yapılabilecek pek çok işlem bulunmaktadır. Şöyle bir örnek verecek olursak, bir dijital saat devresi yapılmak isteniyorsa , devreyi plakete kurmadan önce proteus da çizebiliriz . Gerekli elemanların bağlantılarını isiste yapıp , devrede pic mikrodenetleyici entegresi kullanılıyorsa , bu entegrelere gerekli kodları yükleyerek devrenin çalışmasını isis de gözlemleyebiliriz.
Tabi ki şöyle bir gerçekten de bashsetmek istiyorum. İsis de simülasyonunu yaptığımız ve çalıştığını gözlemlediğimiz her devre plakete kurulduğunda , plakete ya da bread board a kurulan her devre çalışmayabilir. Bu da elekronik elemanların toleranslarından ve kullanılan simülasyon programlarının ne kadar hassas ya da programların gerçeğe yakın sonuçlar verip vermemesinden kaynaklanır.
Aşağıdaki resimde İsis de kullanılan bazı ölçüm cihazlarının resmi yer almaktadır.
Yukarıdaki resimde isis de kullanılan osilaskop, voltmetre, ampermetre, frekansmetre, lojik analizör gibi sıklıkla kullanılan ölçüm cihazları yer almaktadır. Tabi ki bu cihazların haricinde başka ölçüm cihazları da yer almaktadır.
İsis de pek çok elektronik devre elemanı yer almaktadır. Bu da isisin kütüphanesinin ne kadar geniş olduğunu göstermektedir. İsis de direnç, kondansatör, bobin, display, entegre ve bunlara ek olarak birçok elektronik devre elemanlarının çeşitleri yer almaktadır.
Aşağıdaki resimde İsisde bulunan elektronik elemanların küçük bir kısmı yer almaktadır.
Yukarıdaki resimde elektronik devre elemanlarının çok az bir kısmı yer almaktadır. Bu elemanlara ek olarak çok fazla eleman isis kütüphanesinde bulunur.
Aşağıda yer alan video da isis programıyla ilgili genel bilgiye ulaşabilirsiniz.
Pic programlama, elekronikde program tabanlı devreler oluşturmak için kullanılan bir yapıdır. Aslında pic programlama yapabilmek için hem programlama bilgisinin olması gerekir hem de yeteri kadar elektronik bilgisine sahip olmak gerekir.
Pic programlama da birçok programlama dili kullanılarak programlama yapılabilir. Pic programlamada kullanılan dillernden bazıları şunlardır:
Assembly ile programlama
Pic Basic ile programlama
Micro C ile programlama
CCS C ile programlama
Pic C ile programlama
Pascal ile programlama
Günümüzde pascal , assembly gibi programlama dilleri artık fazla kullanılmamaktadır. Kullanıcıların çoğu artık C tabanlı programlama dillerini tercih etmektedirler. elektronikderslerim.blogspot.com adresindeki derslerimizde de CCS C dili kullanılarak programlama yapılacaktır.
PİC PROGRAMLAMA YA BAŞLAMADAN ÖNCE...
Arkadaşlar PİC Programlama aslında çoğu elektronik bölümleriyle alakalı bölümleri okuyan öğrencilerinin ve bu işi hobi olarak yapmak isteyenlerin öğrenmek istediği bir konudur. Pic programlamaya başlamadan önce bazı elektronik konularda bilgi sahibi olunması önemlidir. Bu konulardan bazıları şunlardır:
Temel elektronik devre elemanları
Dijital elektronik temel konuları(sayı sistemleri, kapılar vb.)
Mikrodenetleyici entegreleri için katolog bilgileri okuma
Kısacası pic programlamaya başlamadan önce temel elektronikle ilgili temel konuları kavramamız gereklidir.
CCS C PİC PROGRAMLAMA DİLİ
Sıra geldi pic programlamaya. Pic programlaya başlarken temel seviyede programlama bilgisine sahip olunması önemlidir. Eğer programlamayla ilgili herhangi bir bilginiz yoksa programlama mantığının kavranması gereklidir. Derslerimizde CCS C dilini kullanacağımız için C programlama dilinin mantığını kavramamız gereklidir.
C dilinin mantığını öğrendikten sonra pic programlamaya başlanılabilinir. Günlük hayatta kullanılan elektronik devrelerin bazıları mikrodenetleyici entegreleri kullanılarak yapılmıştır. Bu denetleyicilerin bir kısmına gereken kodlar yüklenmiştir ve böylece elektronik devrelere bu denetleyiciler vasıtasıyla istenilen şekilde çalışırlar.
CCS C programlama dilinde kodları yazıp derlemek için kullanılacak derleme CCS C derleyicisidir. Bu derleyicinin demo versiyonu http://www.ccsinfo.com/ccsfreedemo.php adresinden indireebilirsiniz.
Kodlar, basit bir metin belgesinde yazılıp , CCS C compiler derleyicisinde derlenebilir. Yazılan kodlar derlenip, kodun HEX dosyası alınır ve entegreye yüklemek için hazır hale getirilir.
Örnek üzerinden düşünecek olursak diyelim ki elimizde bir devre olsun. Bu devre bir led animasyon devresi olsun devreyi yaparken izlenecek adımlar şunlardır:
Devre bir plaket üzerine ya da board üzerine kurulur
Devre üzerinde kullanılacak entegreye yüklenecek program kodları bir derleyicide yazılır.
Aşağıdaki resimde butonlarla kontrol edilen bir led animasyon devre örneği görülmektedir. Bu devre yapılırken yukarıda listelenen adımlar sırasıyla izlenir.
PİC MİKRODENETLEYİCİ ENTEGRELERİ
Pic mikrodenetleyici entegrelerine yüklenen kodlarla devreler kontrol edilir. Bu entegreler çok çeşitlidir ve hepsinin kendine has giriş-çıkış birimleri vardır. Bu bilgiler internette pek çok yerde mevcuttur. Aslında katolog okumayı bilenler için her entegrenin kendine has katolog bilgisi internette mevcuttur.
PİC PROGRAMLAMA KODLARI NEREYE YAZILIR?
Pic programlama kodları derleyici olarak adlandırılan arayüz programlarına yazılır. Örneğin CCS C dili ile kod yazarken Pic C Compiler derleyicisini kullanabiliriz. Aşağıdaki resimde Pic C derleyicisinde yazılmış CCS C kodları görülmektedir.
Aslında Pic Programlama çok geniş bir alan hatta bu işi meslek olarak yapanlar da var. Meslek liselerinde elektrik-elektronik teknolojisi alanlarında ve bazı mühendislik alanlarında Pic programlamanın anlatıldığı dersler de mevcuttur.
YAZILAN KODLARI NASIL UYGULARIM
Programlama dillerinde yazılan kodlar ya simülasyon programlarında ya da yapılan bir elektronik devre üzerinde bulunan entegrelere yüklenerek denenebilir.
Simülasyon programı olarak pek çok kişinin kullandığı , oldukça popüler bir program olan PROTEUS programı kullanılabilir.
Aşağıdaki video da Pic programlama için giriş seviyesinde bazı bilgiler mevcuttur.
Elektronikderslerim birçok platformda sıfırdan elektroniğe başlayan ve elektronik bilgisi olupta kendini daha fazla birçok konuda geliştirmek isteğen arkadaşlarımız için oluşturulmuş bilgi deposudur.
Bu bilgi platformuyla elektrik-elektronik konuları, blog yazılarıyla ve de video derslerle birçok kişiye ulaştırılması hedeflenmiştir.
Ayrıca sosyal ağlardan da bu bilgi platformuna ulaşılması mümkün kılınmıştır.
Bu platformda Elektrik, Elektronik , Robotik ve Kodlama alanlarında yüzlerce içerik sunulmaktadır.
Sorularını elektronikderslerim@gmail.com adresini kullanarak sorabilirsin.
Bilginin paylaşınca değerli olabileceğini düşünüyorum. Bilgilerimizi paylaşalım...
Bu sayılar onaltılık sayılardır ve onaltılık tabanda yazılırlar. 16 lık tabanda yazıldığından dolayı bu sayılar 16 dan küçük sayılardır. Bu sayılar 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 rakamlarından ve A,B,C,D,E,F harflerinden oluşurlar.
9 sayısından sonra gelen A harfi 10 sayısına karşılık gelir.
B harfi 11 sayısına karşılık gelir.
C harfi 12 sayısına karşılık gelir.
D harfi 13 sayısına karşılık gelir.
E harfi 14 sayısına karşılık gelir.
F harfi 15 sayısına karşılık gelir.
Özetlersek, hexedecimal sayılar;
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F sayılarından ve harflerinden oluşurlar.
Onaltılık tabanda yazılırlar ve bu sayılar 16 dan küçüktür.
Örneğin; (12A)₁₆, (B12C)₁₆, (159)₁₆ şeklinde yazılırlar.
Hexedecimal sayılar ikilik formatta yazılırken 4 bitlik olarak yazılırlar.
Oktal sistemlerinin diğer adı sekizlik sayılardır. Bu sayılar 0,1,2,3,4,5,6,7 rakamlarından oluşurlar. Yani ondan küçük sayılardır.
Oktal sayılar 8 den büyük olamazlar. Oktal sayıların bir diğer adı ise sekizilk sayılardır. Doğal olarak da bu sayıların tabanı 8'dir. Bu sayılar (26)₈ , (29)₈, (127)₈ biçiminde yazılırlar. Sonuç olarak oktal sayılar:
0,1,2,3,4,5,6,7 sayılarında oluşurlar.
Sekizlik tabanda yazılırlar.
Bu sayılar 8 den küçüktürler.
Sekizlik sayılar binary sayı sisteminde yazılırken 3 bitlik olarak yazılırlar.
Decimal sistemlerinin diğer adı onluk sayılardır. Bu sayılar
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 rakamlarından oluşurlar. Yani ondan küçük sayılardır.
Decimal sayılar 9 dan büyük olamazlar. Decimal sayıların bir
diğer adı ise onluk sayılardır. Doğal olarak da bu sayıların tabanı 10'dur. Bu
sayılar (26917)₁₀ , (29)₁₀, (127)₁₀ şeklinde yazılabilir.
Özetlemek gerkirse:
Decimal sayılar 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 sayılarından oluşur.
Binary sayı sistemi ikilik formatta yazılan sayılardan
oluşur. Bu sayılar 0 ve 1 dir. Sadece 0 ve 1 Sayısal elektroniğin temel
sayılarıdır.
Bu sayılara ikilik sayılar da denilebilir. Dış dünyadaki
bilgiler bilgisayar ortamına aktarıldığında PC sistemleri bu bilgileri ikilik
formata dönüştürür.
Bu işlemler kodlayıcı devreleri ile gerçekleştirilir. Yani
binary sayılar günümüz dünyasında büyük yer edinen bilgisayar işlemcilerinin
kullandığı temel formattaki sayılardır. İkilik sayılar adından da anlaşılacağı
üzere 2’ lik tabanda yazılırlar. Bu sayılar örnek olarak (01101)₂, (100011)₂,
(101)₂ şeklinde yazılırlar.
Kısaca özetlemek gerekirse;
Binary sayılar;
0 ve 1 sayılarından oluşurlar.
İkilik tabanda yazılırlar. (örnek: (01101)₂ )
Bazı durumlardan 0 sayısı sıfır voltu temsil eder . 1 sayısı ise beş voltu temsil eder.
Şöyle de denebilir. 0 sayısı eksiyi, 1 sayısı ise artıyı temsil eder.
Binary sayılara şöyle bir örnek verilebilinir. Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız bir durum olan lambarın ışık vermesi lambalarda enerji olduğu anlamına gelir ve biz bu durumu lojik 1 olarak ifade edebiliriz. Lambanın sönük olması ise lambada enerji olmadığı anlamını verir. Bu durumu ise lojik sıfır olarak ifade edebiliriz.
Sayı sistemleri denildiği zaman akla gelecek ilk soru şu olabilir; Sayı sistemleri ne işe yarar. Sayılar matematiğin olmazsa olmazıdır. Temel yapıtaşıdır. Dijital elektronikte de önemli bir yere sahiptir sayılar.
Dijital elektronikte kullanılan sayı sistemleri 4 e ayrılır:
1-Binary sayı sistemi
2-Decimal sayı sistemi
3-Oktal sayı sistemi
4-Hexedecimal sayı sistemi
Binary sayılar ikilik sayılardır ve ikilik tabanda yazılırlar. Decimal sayılar onluk sayılardır ve onluk tabanda yazılırlar. Oktal sayılar sekizlik sayılardır ve sekizliktabanda yazılırlar. Hexedecimal sayılar onaltılık sayılardır ve onaltılık tabanda yazılırlar.
Dijital elektronikte ya da sayısal elektronikte iki adet rakam vardır. Bu rakamlar aslında dijital elektroniğin herşeyidir. Nasıl ki insanoğlunun yaşaması için suya, yemeğe vb. hayati ihtiyaçları varsa, dijital elektronikte de '0' ve '1' sayıları herşeydir dijital elektronik için.
Dijital elektronikte 0 sayısı yani lojik 0 bazı durumlarda 0 (sıfır) voltu temsil eder. 1 sayısı yani lojik 1 ise +5 voltu temsil eder.
Sayısal elektronik derslerinde bu sayılardan bolca söz edilecektir.
Aşağıdaki video da sayı sistemlerinden sayı sistemlerinden ve bu sayı sistemlerinin genel özelliklerinden bahsedilmiştir.
Sayı sistemlerini kendi aralarında birbirlerine dönüştürebiliriz:
-Binary-Decimal sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız -Decimal-Binary sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız -Binary-Oktal sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız -Oktal-Binary sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız
-Binary-Hexadecimal sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız
-Hexadecimal-Binary sayı sistemleri arasındaki dönüşüm dersi için tıklayınız
-Virgüllü sayı sistemleri arasımndaki dönüşüm dersi için tıklayınız
