“Ahi” kelimesi Arapça “kardeşim” manasına gelmektedir ayrıca “yiğitlik”, “kahramanlık” ve “cömertlik” gibi anlamları olan Türkçe “akı” kelimesinden geldiği de belirtilmektedir. Ahiliğin; İslam’ın ilk asırlarında ortaya çıkan genç sanatkâr ve zanaatkârların bir araya gelmesiyle oluşmuş “fütüvvet” anlayışının devamı olduğuna dair görüşler de vardır.
Türklerin yerleşik hayata geçmelerinde özellikle esnaf arasında bir örgütlenme biçimi olarak fütüvvet benimsenmiş ve bu da “Ahilik” olarak ortaya çıkmıştır.
Ahilerin Eğitim ve Dayanışmaya Verdikleri Önem
Halkın bakış açısına göre ahi zaviyeleri her taraftan gelip giden misafirlerin dolup taştığı ve ağırlandığı, büyük kutlamaların tertiplendiği, birbirinden değişik törenlerin yapıldığı mekânlardı. Yapılan faaliyetler ve uygulanan prensiplerin hepsinde birer eğitici yön olduğu gerçeği de herkesin ortak fikriydi. Ahi birliğine mensup olanların severek yaptıkları ve hayatlarının sonuna kadar her kuralına titizlikle uydukları bu prensipler, yaptıkları işten sıkılmak yerine kendileriyle barışık bir hâlde hayatlarında mutlu olmalarını amaçlamaktaydı. Temeli yüksek ahlâk olan bu binanın üzerine dayanışma ve yardımlaşma bina edilmişti.
Ahinin Uyması Gereken Bazı Kurallar:
Ana babaya iyilik ve ihsanda (iyilik, bağışlama) bulunup yakın akrabayı ihmal etmemek,
Arkadaşlarına ve komşularına iyi davranmak,
Riyayı (ikiyüzlülük) terk etmek,
Büyüklere karşı hürmetli olmak,
Suçları affetmek,
Kendisinden aşağıda bulunanlara şefkatli davranmak,
Sözünde ve içinde adaletli olmak,
Hüsnüzan (iyi niyet) etmek,
İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak,
İşinde ve hayatında doğru, güvenilir olmak,
Sözünde ve sevgisinde vefalı olmak, sözünü bilmek,
Hizmette ve vermede ayırım yapmamak,
Yaptığı iyilikten karşılık beklememek,
Güler yüzlü ve tatlı dilli olmak,
Hataları yüze vurmamak
Ahilik ve Demokrasi
- Demokratik toplum örgütlü toplum demektir. Demokrasi katılımcılıktır. Demokratik toplum bilinçli bireylerden, tüketici hakları korunan insanlardan, en önemlisi sivil hayatın güçlenmesinden geçer. Buna göre:
- Ahilik kurumları devlet kontrolünde olan ya da devlet eliyle tesis edilen yapılar değildir. Buna karşın Ahilik, toplum hayatının düzenlenmesinde etkili ve katılımcı bir kurum özelliği taşır.
- Toplumun tüm fertlerini içine almaktadır. Herkesin çalışma hayatında yer alması, çalışamayacak durumda olanların ise Ahilik fonundan yararlandırılması öngörülmektedir. Ustaları çırak yetiştirmeye zorlamaktadır.
- Ahilikte bilinçli insan yetiştirmeye özel bir önem verilmekteydi. Ahiler, gündüzleri çalışır, geceleri ise büyüklerden birinin kurduğu konukevinde toplanıp ilim-irfan ve biraz da eğlence içeren sohbetlere katılırlardı. Ahilikte, çalışmak, öğrenmek ve iyi insan olmak için çaba gösterilmiş ve birinin diğeri olmadan olamayacağı öğretilmiştir. İş, ahlak ve bilgi birlikte düşünülmüştür.
Ahiliğin, çalışma hayatındaki psikolojik problemlere çözüm olacak bireysel davranış temelli değerler şunlardır:
- Sabır gösterme:
- Sevgi gösterme:
- Sır tutma:
- Samimiyet ve içtenlikte bulunma:
- Güler yüzlü olma:
- Güven verme:
- Kanaat etme: Sadakat:
Kimler Ahilik Teşkilatına kabul edilmez?
- Münafıklar
- Müneccimler
- İçki içenler
- Tellallar (yalan söyleyen reklamcılar)
- Pişekârlar (sözünde durmayanlar)
- Zalimler
- Gaddarlar
- Sayyadlar (keyfi avcılar)
- Muhtekirler (karaborsacılar)
- Kem gözlüler
- Ayıp arayanlar
- Cimriler
- Gıybet edenler
- Bühtan kılanlar (iftiracılar, yalancılar)
Kaynak: https://ahievranmem.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/06/01/118695/dosyalar/2020_10/19150053_meslek_ahlakY_ve_ahilik_ders_notlarY_19.10.2020.pdf
